Het gevaar van fructose
In tegenstelling tot wat veel artsen zeggen, wordt een vette lever (en daardoor veel van onze gezondheidsproblemen) niet veroorzaakt door vetten, maar door suikers en granen. De allerergste suiker is fructose (die ook veel voorkomt in frisdranken en vruchtensappen), maar ook tarwe en mais doen aardig mee. Uit de laatste twee alsook uit aardappelen wordt tegenwoordig de meeste (chemische) fructose gewonnen.
Iedere koolhydraat wordt omgezet in glucose of fructose
Vrijwel iedere suikersoort die er is, bestaat voor een deel uit glucose en voor een deel uit fructose. Ook voor koolhydraten geldt dat ze worden omgezet in glucose of fructose. Beide suikers leggen echter een totaal andere route af in het lichaam:
- Glucose zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel stijgt, het lichaam maakt insuline aan en via de insuline wordt de glucose opgenomen in de cellen als brandstof voor hersenen en spieren. Insuline zorgt er ook voor dat het verzadigingshormoon leptine wordt geactiveerd dat ervoor zorgt dat je stopt met eten als alle systemen verzadigd zijn.
- Fructose wordt rechtstreeks verwerkt in de lever en heeft geen effect op de bloedsuikerspiegel. Het wordt in de lever opgeslagen als glycogeen en het restant wordt omgezet in triglyceriden of vet.
Glucose is dus brandstof voor ons lichaam, fructose is een meststof die ervoor zorgt dat we vetter worden. Dit heeft ook zijn oorsprong in de oertijd waar mensen in het najaar fruit aten om een extra vetlaagje te kweken voor de winter.
Het gaat om de vezels
Des te meer vezels een fructosebron bevat, des te minder het wordt omgezet in vet. Doordat de fructose is ingepakt in vezels en voedingsstoffen zal het door het lichaam langzamer verteerd worden én je verbrandt al fructose tijdens het opnameproces. De fructose stroomt dan veel geleidelijker en rustiger in de lever (in plaats van in een piek) en dat zorgt ervoor dat er meer tijd is om het te verwerken 犀利士
en al een deel te verbranden waardoor het niet als vet hoeft te worden weggezet.
Vrijgemaakte fructose (bijvoorbeeld in sappen of jams), geeft een overbelasting van de lever en dat zorgt ervoor dat het gelijk wordt omgezet in vetten. Eet fruit dus altijd in zijn geheel en vermijd waar het kan vruchtensappen en smoothies met veel fruitsap. En: heel belangrijk: een teveel aan fructose kun je alleen maar wegwerken door te bewegen.
Fructose, favoriet van de voedingsindustrie
Fructose is een wolf in schaapskleren die veel schade aan kan richten. Het lastige met fructose is echter dat we denken dat het gezond is. Suiker uit vruchten, hoe kan dat nou ongezond zijn? Zoals altijd geldt ook hier weer: geniet met mate. Zolang je fruit eet als hele vrucht en maximaal 3 stuks fruit per dag, is dat meestal prima.
Helaas blijft het daar voor de meeste mensen niet bij: fructose wordt namelijk graag gebruikt door de voedingsindustrie en tot wel 80% van alle voedingsmiddelen in de supermarkten bevatten dit ingrediënt. Het ene product wat méér, het ander wat minder, maar tóch… het zít er in.
Fructose zorgt voor de zoete smaak aan suiker: des te meer fructose een product bevat, des te zoeter het is. En des te minder suiker er nodig is om de juiste smaak te creëren. Dat scheelt natuurlijk behoorlijk in de benodigde grondstoffen. Daar komt nog bij dat de chemisch gecreëerde fructose vele malen goedkoper is dan suiker. Vandaar dat het in heel veel producten wordt gestopt.
Robert H. Lustig is een Amerikaanse pediatrische endocrinoloog. Hij is hoogleraar kindergeneeskunde bij de afdeling endocrinologie van de University of California, San Francisco, waar hij gespecialiseerd is in neuro-endocrinologie en obesitas bij kinderen.
Tot wel 80% van onze sterk bewerkte voedingsmiddelen bevat fructose
Fructose wordt gebruikt in frisdranken, vruchtensappen, limonades, maar ook in heel veel koekjes, snoep, gebak, zuivel en bewerkte vleesproducten. Het zit in 80% van onze voeding waardoor het logisch is dat we er teveel van binnenkrijgen en dat één op de vijf Nederlanders (waaronder steeds meer kinderen) inmiddels te kampen hebben met een vervette lever (het logische vervolg van het eten van te grote hoeveelheden fructose).
Glucose-fructosestroop (of HFCS)
De industriële fructose staat bekend onder de naam glucose-fructosestroop en komt uit aardappelzetmeel of uit mais. Het heeft eigenlijk niets meer met natuurlijke fruitsuikers te maken. Maar het is gevaarlijk, heel gevaarlijk. Het is de hoofdveroorzaker van een vervette lever, overgewicht en heel veel andere gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten, diabetes en obesitas:
- Het draait je metabolisme om en passeert alle verzadigingssystemen waardoor je honger krijgt in plaats van verzadigd bent. Fructose zorgt ervoor dat je kunt blijven eten. Hierdoor zul je ook sneller overeten en dikker worden
- Het zorgt voor chronische ontstekingen en verzuring van het lichaam
- Het zorgt voor een verhoogde bloeddruk
- Het verhoogt de vetopslag: het activeert het enzym fructokinase en dat activeert het enzym aldolase. Aldolase zet de metabolische knop om die ervoor zorgt dat cellen vetten op gaan slaan in plaats van verbranden. Op zich, vanuit de oudheid een prima mechanisme om vetopslag voor de winter te regelen, maar in ons huidige lichaam hoeft dat niet meer.
Lesje marketing: schuilnamen
‘Slechte’ ingrediënten kregen steeds meer schuilnamen. De consument werd steeds mondiger, kritischer én bewuster. En zoekt steeds meer uit wat wel of niet okay is. Maar de voedingsmiddelenindustrie probeert natuurlijk ook geld te (blijven) verdienen. Daarom zijn er voor HFCS allerlei schuilnamen bedacht:
- Agavesiroop
- Fructo-oligosacchariden
- Fruktose
- Fructose
- Fructosestroop
- Invertsuiker
- Maïsstroop
- Oligofructose
- Vruchtenstroop
- Natuurlijke suikers
Hoe kun je nu het beste met fructose omgaan?
Natuurlijk hoef je nu niet per direct al het fruit in de ban te doen, wel is het belangrijk om voorzichtig te zijn en op te letten met fructose. Zeker als je al langer een suikervrije leefstijl volgt en het niet wil lukken om af te vallen (het kan zijn dat het laten staan van fructose je dan helpt). Een aantal tips:
- Laat in ieder geval alle producten die glucose-fructose suiker bevatten staan, kies nog liever voor producten met rietsuiker dan voor producten die met glucose-fructose stroop of dextrose (ook een fruitsuiker) gezoet zijn.
- Kies voor fruit dat laag is in fructose suikers zoals aardbeien, bessen, citroen, grapfruit (eigenlijk de wat zuurdere vruchtensoorten).
- Drink zo min mogelijk (verse) vruchtensappen, smoothies en andere drankjes waarin fruitsap is verwerkt.
- Vervang in recepten natuurlijke fructosesuikers (in de vorm van honing, agave of ahornsiroop) eens door rijststroop of stevia. Eventueel kan ook natuurlijk xylitol uit berkenextract.
Bron: Sugarchallenge Original by Carola van Bemmelen
