Stressologie neurotransmitters | Glutamaat: als je hoofd net een monkey mind is

Van de week had ik een entre nous´tje met een collega coach.

Laat ik hem voor het gemak Reinhart noemen.

Hij had mijn serie gezien over neurotransmitters. Hoewel hij meer coacht op de mindset dan op hoe het brein functioneert, wilde hij toch uit nieuwsgierigheid en interesse weten wat de volgende neurotransmitter werd.

´Glutamaat´, zei ik.

´Wat kan je nou in hemelsnaam voor leuks over glutamaat vertellen?´, vroeg hij verbaasd.

Nu heb ik deze collega hoog zitten, dus het zette mij even aan het denken.

´Misschien heb je gelijk. Glutamaat is in zichzelf niet bijster interessant.´

´Waarom wil je er dan over schrijven?´

´Jij en ik weten hoe schadelijk te veel glutamaat kan zijn voor je brein.´

´Dat mag dan wel zo zijn, maar daar wordt het niet bepaald leuker van´, ging Reinhart verder.

´De effécten, en dus de klachten, die dat teveel aan glutamaat opleveren zijn anders nóg minder leuk. Daar willen mensen wel vanaf´, wierp ik pinniger tegen dan ik bedoelde.

´Touché.´

´In de hersenen worden zenuwprikkels nu eenmaal overgedragen via die neurotransmitters, waarbij glutamaat stimulerend werkt op zenuwcellen. Die dan in de actie gaan. Als het goed is, wordt een teveel aan glutamaat snel omgezet in glutamine en GABA. En GABA, geeft rust.

Blijven die tevelen ´hangen´, dan is het resultaat voorspelbaar: overprikkeling van zenuwen én neuronale schade. Je wilt dat glutamaat dus wel even hebben, maar ook zo snel mogelijk weer weg hebben. Voor rust in de tent.

Een te hoog gehalte aan glutamaat kan namelijk leiden tot angstgevoelens, nervositeit, concentratiegebrek, slapeloosheid, ADHD en zelfs medische aandoeningen van de hersenen en het zenuwstelsel. Enorm gedoe dus.´

´Hoe kom je dan aan een teveel glutamaat?´

´Hmm, lastig. Want daar zijn verschillende mogelijkheden voor. Een daarvan is dat je GABA-resistentie doet. En dat kan weer door bijvoorbeeld troostvoeding, alcohol, roken en kalmeer- en slaapmiddelen.

Het kan ook zijn dat je een te instabiele bloedsuikerspiegel hebt. GABA wordt werkloos tijdens een suikerdip. Anders gezegd: zodra de bloedsuiker naar beneden gaat, zakt GABA mee. Dit is het bekende korte lontje dat mensen met insulineresistentie ervaren bij een suikerdip.´

´Ja… en?´

´En jij en ik weten ook dat er verschil is tussen L-glutamaat en D-glutamaat.

Vanuit glutamine wordt het natuurlijke stimulerende L-glutamaat (of glutaminezuur) én het kalmerende GABA aangemaakt. Een volkomen normaal proces. Want die glutamine is vooral ingebouwd in lichaamseigen weefsels als het maagdarmkanaal, de hersenen, spieren, lever en longen.

D-glutamaat komt niet voor in het lichaam. Slechts in celwanden van bepaalde bacteriën. Om die reden is het een niet van nature gebonden eiwit, maar valt het snel uit elkaar. Het gaat dus vlot de bloedbaan in, passeert snel de bloed-hersenbarrière en stimuleert daarmee weer het beloningscircuit.
Deze synthetische variant is beter bekend als smaakmaker en komt voor in vrijwel alle bewerkte voedingsmiddelen, pesticiden en cosmetica. Als we dus iets eten waar die stof in zit, geeft als dat gauw een verslavend effect vanwege het beloningsgevoel.
Een zak chips of drop is leeg voordat je het weet, ook al heb je helemaal geen honger.´

´Oh ja, dát herken ik wel. Engelse drop. Een van mijn favorieten.´

´Voor een keertje is dat geen punt. But you can have too much of a good thing. Als de dopaminemachine (beloning) niet afgeremd wordt, kan je manisch of psychotisch worden. Er móet dus een rem zijn. De antibeloning. Van glutamaat dus.
Ons lijf gaat voor evenwicht. Altijd.´

´Lastig, want het is ook zo verleidelijk lekker allemaal.´

´True. Onze maatschappij is hectisch, chaotisch, gericht op onmiddellijke bevrediging en genot. Deze samenleving heeft een consumptiemodel gecreëerd waarin geluk gelijkstaat aan het scoren van zo veel mogelijk ´dopaminepunten´ voor een tijdelijke of vluchtige vorm van geluk, noemt de Vlaming Lucas Flamend dat. Dit model is een Rupsje Nooitgenoeg.´

´Ja, dus?´

´Overstimulering geeft altijd resistentie. In dit geval van een goed gevoel, beloning, door dopamine. En dopamineresistentie neemt in z´n kielzog o.a. glutamaatdominantie en insulineresistentie mee. En een instabiele bloedsuikerspiegel maakt het weer voor GABA onmogelijk z´n werk te doen. Gaat je leven er dan leuker op worden, als je én geen beloningsgevoel meer ervaart, én je komt niet tot rust? Sterker nog, kun je dan goed slapen, goed herstellen…?´

´Ai. Zo had ik het nog niet bekeken. Dat je een burn-out op die manier kunt ´bouwen´: de mechanismen om goed te kunnen herstellen werken niet goed meer. Scary, beetje serious shidt wel.´

´Niets is zo mooi als ons lijf, ons chemisch lab. Want je kunt dat meestal ook weer reversen. Niet met pillen-van-de-dokter, daar heb je geen gebrek aan. Maar je moet wel ophouden met de boel stuk te maken. Gek genoeg is dat vrij eenvoudig: er zijn nogal wat natuurlijke glutamaatremmers.´

´Tell me more.´

´Je gaat mij toch niet vertellen dat je die neurotransmitters leuk vindt hè?´

Als jij wilt weten hoe en wat jij kunt doen, is er een kosteloze en vrijblijvende next step :
https://gripopgezondheid.nl/agenda/

 

Lynn Hogendoorn