Katherine Johnson was 97 toen ze werd onderscheiden.

Obama nomineerde haar als een van 17 Amerikanen die de Presidential Medal of Freedom ontvingen. Ze ontving de prijs op 24 november 2015 en werd genoemd als een voorbeeld van Afro-Amerikaanse vrouwen in bètavakken.

De verfilming van haarberoepsleven in Hidden figures is al van even geleden, maar ik zag die pas afgelopen week.

´Meet the women you don´t know, behind the mission you do.´

Geen woord aan gelogen.

Hidden figures vertelt het waargebeurde verhaal van de Afro-Amerikaanse wetenschapsters Katherine Johnson (1918) en haar twee collega´s Dorothy Vaughn (1910) en Mary Jackson (1921) die allen werkten in de West Area Computing Unit van het NASA Langley Research Center.

De West Area Computing Unit was een groep die uitsluitend uit vrouwelijke Afro-Amerikaanse wetenschappers bestond en een belangrijk aandeel had in de ruimtewedloop. Dankzij hun berekeningen slaagde de Amerikaanse ruimtevaarder John Glenn er in 1962 als eerste Amerikaan in een baan om de aarde te vliegen.

Alle dames zijn tough cookies. Dit alles speelt eind jaren 50, begin 60. Inclusief segregation issues.

Je zou van minder depressief kunnen worden.

Maar geen tear jerking verhaal daarover. 樂威壯
Al komt het naar voren in de film. Met een kwinkslag. In real life zal het vast niet zo gevoeld zijn.

Saillant detail: de dames en heren die dat rekenwerk deden, werden computers genoemd. Kwam in eerste instantie geen IBM aan te pas. En van Apple & Co was in de verste verte nog geen sprake.

Vertaal die uitdagingen van toen eens naar de cijfers van nu. Ongeveer een miljoen Nederlanders gebruiken antidepressiva, geeft onder andere oud-huisarts en onderzoeker Dick Bijl aan in zijn boek ´Het pillenprobleem´.

Cijfers van Solutions Center en het Trimbos instituut geven aan dat in Nederland nog eens zo´n 750.000 mensen elke avond een slaapmiddel nemen.

Genoemde middelen zijn niet alleen zowel geestelijk als lichamelijk verslavend, mede door chronisch gebruik, de ontwenningsverschijnselen zijn evenmin misselijk te noemen als je ermee wilt stoppen.

En dat terwijl er ongeveer 2 procent echt baat bij lijtk te hebben.

You do the math: kun je daarmee dan een soepel werkend brein hebben?

Terug naar de film.

Uiteraard ontvangt de hoofdrolspeelster Katherine een stapel papierwerk om na te rekenen. Als test. Als ze dat gedaan heeft, en de anderen allemaal al naar huis zijn, stapt ze het kantoor van haar baas in.

Katherine: ´Mr. Harrison?´

Mr. Al Harrison kijkt verstoord op, met een: ´Oh, yeah, just… and Stafford´s heatshields callucs?´

Katherine: ´It´s hard to be sure, sir.´

Harrison: ´Hard to be sure…? You know what we´re doing here?´

Katherine: ´Trying to put a man into space, sir.´

Harrison: ´That´s right. So you can throw that into the trash.´ Wijzend op het nagerekende rapport dat ze in haar handen heeft.

Katherine reageert dan ook verbaasd met een: ´Excuse me?´

Harrison herhaalt het: ´I said you can throw it away. It´s not an insult to your work. It´s just obsolete, that´s have fast we move around here. If I said ´I´m sorry´, I´d be saying it all day. What I´m asking you to do, everyone in that room, all my geniuses, is to look beyond the numbers. To look around them. Through them. Answer the questions we don´t even know to ask. Math that doesn´t yet exist. ´Cause without it, we´re not going anywhere. It means we´re staying on the ground, we´re not flying into space. Certainly not circling around, touching the moon. In my mind – I´m already there. Are you?´

Katherine: ´Yes sir.´

Harrison: ´Good. ´Cause I don´t need another smart girl with an adding machine.´

Spoiler: Katherine´s nogal letterlijke baanbrekende inzicht was dat het terugkeerpunt van de capsule uit de ruimte naar de aarde té ingewikkeld was om te berekenen. Maar dat punt wel benaderd kon worden. Met de methode van Euler bleek dat nauwkeurig genoeg.

Nodeloos te vertellen dat de lancering van astronaut John Glenn in de ruimte slaagde.

Mr. Harrison: ´You did the math.´
Katherine: ´Yes sir, I looked beyond.´
Harrison: ´You think we can get to the moon?´
Katherine: ´We´re already there, sir.´

Lynn Hogendoorn

In het NRC Weekend wederom een zomeravondgesprek tussen Maarten ´t Hart, schrijver en bioloog, en Frank Visseren, internist, epidemioloog en hoogleraar.

Het eerste gesprek vond plaats en 2008. Maarten had toen net zijn boek Het dovemansorendieet gepubliceerd, waarin hij schreef dat eten maar het best vies kon zijn. Dan at je nooit te veel en bleef je altijd slank. Anno 2021 was Maarten een herseninfarct verder en daarvan herstellende.

Frank richt zijn onderzoek op preventie van hart- en vaatziekten.
Hij zegt dat tegenwoordig nauwkeurig berekend kan worden wat je risico is om te overlijden aan een hart- of vaatziekte, en op welke leeftijd. Je stopt gegevens in een model – leeftijd, geslacht, al doorgemaakte hart- en vaatziekten, diabetes, roken, bloeddruk, cholesterol, nierfunctie – en daar rolt dan een getal uit. Geen percentage, maar het aantal te verwachten gezonde levensjaren, heel concreet.

´Het kan mensen helpen om beslissingen te nemen´, zegt hij. ´Kijk, als we je bloeddruk en je cholesterol omlaag brengen, dan krijg je er twee of drie gezonde levensjaren bij. Dus neem je dat extra pilletje? Of verander je liever je leefstijl? ´

Dat wordt dus een extra pilletje, zeggen de interviewers.

´Vaak wel ja, want dat werkt gegarandeerd. Leefstijlverandering werkt ook, als mensen het volhouden. Maar ze houden het niet vol. Of maar tijdelijk. Of een beetje.´

Ook Richard de Leth haalde in zijn nieuwsbrief een stukje aan van Hoogleraar Liesbeth van Rossum – gespecialiseerd in obesitas – die onder andere benadrukte dat er meer geld naar gezondheidspreventie moet.

´De huidige structuur van de zorg maakt het lastig om het roer om te gooien. Ziekenhuizen worden beloond als ze zieke patiënten behandelen. Als deze structuur niet aangepast wordt, gaan ziekenhuizen failliet als ze grootschalig willen inzetten op preventie.´

Anders dan de meer Oosterse culturen, staat preventief handelen in onze Westerse cultuur niet erg hoog in het vaandel.

En als mens of ´soort´ zijn we liever lui dan moe. Een kwestie van zo evolutionair gestrikt zijn. Om eenvoudigweg energie te sparen in tijden van schaarste. Errug handy. Maar niet in tijden van nu met overvloed.

Door dat evolutionaire dingetje, zoeken we altijd naar een quick fix. Ook al is die er eigenlijk niet.

Krijg je nou een pilletje aangereikt, dat zorgverzekeraars ook nog vergoeden, wie zegt daar dan nog nee tegen? Dan is de cirkel toch rond?

En toch.

De klanten die mij weten te vinden, komen bij mij omdat ze van de bijwerkingen af willen. Van dat reguliere pilletje. Ze willen een ´natuurlijk´ pilletje.

Die klanten hebben echter al van alles geprobeerd. En komen zodoende met complexe problemen, dus quick fixes of een simpel tipje van het internet is er niet meer bij.

Ontregelde hormonen (en dus ook neurotransmitters) vergt helaas veel meer ´hogere wiskunde´. Exact de reden waarom ik next level doe. Anders hadden ze ´t zelf wel opgelost, nietwaar.

Dat moeten klanten m.i. van tevoren wel weten, want dat rechtvaardigt weer mijn high-end advies en dus ook hogere prijzen.

Want er zijn ook de betere pilletjes. ´Bet樂威壯
er´ in de zin van: je hebt er net zo veel aan, maar dan zonder de bijwerkingen.

Neem nou bijvoorbeeld apigenine.

Dat zit ´gewoon´ in voedingsmiddelen als peterselie, selderij, kamille en citrusvruchten.

Of kaempferol.

Te vinden in kappertjes, komijn, kruidnagel, komijn, thee en appel.

Hoe vaak krijg je dit via voeding binnen? Ik heb nog niemand ontmoet die verzot is op selderij.

Toch is het handig dergelijke stofjes binnen te krijgen. De voorbeelden van apigenine en kaempferol doen echt geinige dingen in en voor je grijze cellen.

Glutamaat remmen. GABA stimuleren. De insulinegevoeligheid verhogen. Waardoor dopamine weer beter werkt. Goed gevoel, weet je nog wel?

De natuur heeft het ingenieus bedacht. In heel veel onbewerkte voedingsmiddelen zit wel wat. Niet alleen aan vitamines en mineralen, maar vooral secundaire plantenstoffen of fytonutriënten. Mits voedingsmiddelen onbespoten zijn.

Apigenine en kaempferol zijn nog maar twee voorbeelden van plantenstoffen die we kennen. Er is echter nog heel veel onbekend. Om die reden is variatie key.

Toch gaat niet elk natuurlijk-pilletje goed samen met een medicijn-pilletje. Dat kan wel degelijk onwenselijke interacties met elkaar aangaan. Zo maar wat gaan slikken aan natuurlijke suppletie is af te raden.

Goed. Wat nu?

Begin klein. Ga testen, verkrijg jouw persoonlijke data. Zodat de adviezen ook maatwerk oplossingen zijn. Ben Tiggelaar geeft dat in een van zijn columns als volgt aan.

´Net als bij andere veranderingen en aanpassingen geldt: beginnen met kleine stappen leidt tot succeservaringen die vervolgens je zelfvertrouwen en motivatie stimuleren. Zo krijg je ´vanzelf´ weer zin.´

Mocht dit nog een te grote stap voor je zijn, dan heb ik nog de tip om eerst vrijblijvend te sparren: https://gripopgezondheid.nl/contact/

Lynn Hogendoorn

Een stukje uit het hoofdstuk ´Ziek´ uit mijn boek
´De kleur van gevaar´, waarin ik kennis maak met de arbeidspsycholoog.

Van de eerste kennismaking blijft mij vooral bij dat zijn aandacht nauwelijks op mij gericht lijkt te zijn. Er blijkt iets met de telefoon aan de hand te zijn. Een herhaald gebel met de provider volgt. Ik ben verbaasd, maar realiseer mij meteen dat ik hier niet voor niets zit. Ik heb geen idee wat ik ervan moet vinden. Omdat ik geen zinnig weerwoord kan bedenken, ga ik stilzwijgend akkoord met een vervolgbehandeling. Op basis van een vaag gevoel dat dit moet. Vertrouwen ontwikkelt zich pas gaandeweg. De psycholoog zal vooral bijblijven dat ik er de eerste weken als een dood vogeltje bij zit. Maar dat vernam ik pas veel later.

roekeloosheid te pletter vloog tegen een serre in een bosrijke tuin. Ook geen clowneske huismus in een heg, die zich na vijf gelukkige jaren terugtrok onder een hoopje herfstbladeren om kalm en vredig in te slapen.
Ik ervoer het leven als was ik een aangeschoten kraai. Een regen van hagel had mij te grazen genomen, en zo moest ik zien te overleven.
Het vliegen was mij afgenomen. Mijn zelfvertrouwen was nul. Vogels moeten kunnen vliegen. Mensen moeten kunnen werken. Waar leef je anders voor? Toch niet voor de lol zeker?

Het dode vogeltje veranderde langzaam in een minder dood vogeltje.

´Dat kan helemaal niet´, denk jij, ´van dood naar niet-dood. Dood is gewoon dood.
End of story.´

Niet bij deze arbeidspsycholoog.

Hij stelde mij gaandeweg vragen. Vele vragen.

Ik vertelde veel.

Of, juister, ik ventileerde veel gedachtegangen. Meningen. Zienswijzen.

Totdat hij mijn verhaal voor de zoveelste keer aanhoorde over wie wat had moeten doen, zeggen of juist laten, vroeg hij: ´Ga jij daarover?´

Daar heb ik niet even over nagedacht.

Daar heb ik weken op gekauwd.

Geherkauwd.

Wat ik toen deed, is wat ik veel klanten nu ook zie doen.

Ik had die burn-out en kon dus maar weinig hebben. En dus vond ik een hele hoop van mijn omgeving.

Die moest maar zus. Of juist zo. Dan kon ik het net hacken.

Maar anderen deden niet wat ik zei. Of wilde. Of dacht.

Ze deden vaker het tegenovergestelde. Niet om mij te pesten, maar omdat het leven mij nu eenmaal niet op die manier op m´n weken bedient.

Dat leverde bij mij op z´n minst nóg meer stress op. En dus meer onrust, angstgevoelens, hartkloppingen, rugpijn. Nachten heb ik lopen dolen. Eindeloos gepieker.

En ik wilde dat allemaal niet. Dus het leek mij zo eenvoudig dat mijn werkomgeving rekening met mij hield. Dat deden ze niet. De druk werd juist bewust opgevoerd. In de hoop dat ik de handdoek in de ring zou gooien. En dat deed ik weer niet.

De vraag ´Ga jij daarover?´ was natuurlijk een reality check van de eerste orde.

Terwijl mijn hoofd van huis uit weet: ´Wat je vindt, breng je bij de politie.´ Ook in mijn voormalige functie op debiteurenbeheer, waarbij het altijd om een reden gaat dat een klant de factuur niet betaalt, was mijn adagio: ´Niet bewegen is geen optie.´

En wat deed ik nu zelf? Niet bewegen. Een nogal krachteloze ´move´.

Anderen moesten maar bewegen. Vond ik. Ook al bracht mij dat geen herstel.

Enfin, díe ene vraag zette beweging in gang.

De beweging naar écht herstel. Want daar ging ik wel over.

En welke beweging, of bewegingen, kon ik zelf nog meer maken?

Ik begon bij fysiek herstel. Eerst met beter eten. Bezocht een orthomoleculair arts voor de relevante suppletie. Startte met beweging onder begeleiding. Leerde beter adem te halen, deed onderzoek naar betere technieken voor ontspanning. Ging mij verdiepen in alle ins & outs van het brein.

Gaandeweg kreeg ik daardoor meer de energie die ik nodig had om te doen wat ik het lastigste vond: mentale patronen, en dus ook mijn gedrag, aanpassen.

Over dat herstelproces deed ik ruim 3 jaar. Ik gun jou een vlotter herstel. Better yet: ik gun het je om nooit in een burn-out terecht te komen, de allerbeste manier van ´herstel´.

Hoe je daar uit blijft? Dat kun je eenvoudig al testen. Noem het een stress-APK´tje en beweeg alvast een beetje: https://gripopgezondheid.nl/agenda/

Lynn Hogendoorn

Van de week had ik een entre nous´tje met een collega coach.

Laat ik hem voor het gemak Reinhart noemen.

Hij had mijn serie gezien over neurotransmitters. Hoewel hij meer coacht op de mindset dan op hoe het brein functioneert, wilde hij toch uit nieuwsgierigheid en interesse weten wat de volgende neurotransmitter werd.

´Glutamaat´, zei ik.

´Wat kan je nou in hemelsnaam voor leuks over glutamaat vertellen?´, vroeg hij verbaasd.

Nu heb ik deze collega hoog zitten, dus het zette mij even aan het denken.

´Misschien heb je gelijk. Glutamaat is in zichzelf niet bijster interessant.´

´Waarom wil je er dan over schrijven?´

´Jij en ik weten hoe schadelijk te veel glutamaat kan zijn voor je brein.´

´Dat mag dan wel zo zijn, maar daar wordt het niet bepaald leuker van´, ging Reinhart verder.

´De effécten, en dus de klachten, die dat teveel aan glutamaat opleveren zijn anders nóg minder leuk. Daar willen mensen wel vanaf´, wierp ik pinniger tegen dan ik bedoelde.

´Touché.´

´In de hersenen worden zenuwprikkels nu eenmaal overgedragen via die neurotransmitters, waarbij glutamaat stimulerend werkt op zenuwcellen. Die dan in de actie gaan. Als het goed is, wordt een teveel aan glutamaat snel omgezet in glutamine en GABA. En GABA, geeft rust.

Blijven die tevelen ´hangen´, dan is het resultaat voorspelbaar: overprikkeling van zenuwen én neuronale schade. Je wilt dat glutamaat dus wel even hebben, maar ook zo snel mogelijk weer weg hebben. Voor rust in de tent.

Een te hoog gehalte aan glutamaat kan namelijk leiden tot angstgevoelens, nervositeit, concentratiegebrek, slapeloosheid, ADHD en zelfs medische aandoeningen van de hersenen en het zenuwstelsel. Enorm gedoe dus.´

´Hoe kom je dan aan een teveel glutamaat?´

´Hmm, lastig. Want daar zijn verschillende mogelijkheden voor. Een daarvan is dat je GABA-resistentie doet. En dat kan weer door bijvoorbeeld troostvoeding, alcohol, roken en kalmeer- en slaapmiddelen.

Het kan ook zijn dat je een te instabiele bloedsuikerspiegel hebt. GABA wordt werkloos tijdens een suikerdip. Anders gezegd: zodra de bloedsuiker naar beneden gaat, zakt GABA mee. Dit is het bekende korte lontje dat mensen met insulineresistentie ervaren bij een suikerdip.´

´Ja… en?´

´En jij en ik weten ook dat er verschil is tussen L-glutamaat en D-glutamaat.

Vanuit glutamine wordt het natuurlijke stimulerende L-glutamaat (of glutaminezuur) én het kalmerende GABA aangemaakt. Een volkomen normaal proces. Want die glutamine is vooral ingebouwd in lichaamseigen weefsels als het maagdarmkanaal, de hersenen, spieren, lever en longen.

D-glutamaat komt niet voor in het lichaam. Slechts in celwanden van bepaalde bacteriën. Om die reden is het een niet van nature gebonden eiwit, maar valt het snel uit elkaar. Het gaat dus vlot de bloedbaan in, passeert snel de bloed-hersenbarrière en stimuleert daarmee weer het beloningscircuit.
Deze synthetische variant is beter bekend als smaakmaker en komt voor in vrijwel alle bewerkte voedingsmiddelen, pesticiden en cosmetica. Als we dus iets eten waar die stof in zit, geeft als dat gauw een verslavend effect vanwege het beloningsgevoel.
Een zak chips of drop is leeg voordat je het weet, ook al heb je helemaal geen honger.´

´Oh ja, dát herken ik wel. Engelse drop. Een van mijn favorieten.´

´Voor een keertje is dat geen punt. But you can have too much of a good thing. Als de dopaminemachine (beloning) niet afgeremd wordt, kan je manisch of psychotisch worden. Er móet dus een rem zijn. De antibeloning. Van glutamaat dus.
Ons lijf gaat voor evenwicht. Altijd.´

´Lastig, want het is ook zo verleidelijk lekker allemaal.´

´True. Onze maatschappij is hectisch, chaotisch, gericht op onmiddellijke bevrediging en genot. Deze samenleving heeft een consumptiemodel gecreëerd waarin geluk gelijkstaat aan het scoren van zo veel mogelijk ´dopaminepunten´ voor een tijdelijke of vluchtige vorm van geluk, noemt de Vlaming Lucas Flamend dat. Dit model is een Rupsje Nooitgenoeg.´

´Ja, dus?´

´Overstimulering geeft altijd resistentie. In dit geval van een goed gevoel, beloning, door dopamine. En dopamineresistentie neemt in z´n kielzog o.a. glutamaatdominantie en insulineresistentie mee. En een instabiele bloedsuikerspiegel maakt het weer voor GABA onmogelijk z´n werk te doen. Gaat je leven er dan leuker op worden, als je én geen beloningsgevoel meer ervaart, én je komt niet tot rust? Sterker nog, kun je dan goed slapen, goed herstellen…?´

´Ai. Zo had ik het nog niet bekeken. Dat je een burn-out op die manier kunt ´bouwen´: de mechanismen om goed te kunnen herstellen werken niet goed meer. Scary, beetje serious shidt wel.´

´Niets is zo mooi als ons lijf, ons chemisch lab. Want je kunt dat meestal ook weer reversen. Niet met pillen-van-de-dokter, daar heb je geen gebrek aan. Maar je moet wel ophouden met de boel stuk te maken. Gek genoeg is dat vrij eenvoudig: er zijn nogal wat natuurlijke glutamaatremmers.´

´Tell me more.´

´Je gaat mij toch niet vertellen dat je die neurotransmitters leuk vindt hè?´

Als jij wilt weten hoe en wat jij kunt doen, is er een kosteloze en vrijblijvende next step :
https://gripopgezondheid.nl/agenda/

Lynn Hogendoorn

Ik zie haar binnenkomen in bohemien jurk, lange open leren jas erover, sjaal, rinkelende kettingen en armbanden. Lang, donkerblond haar. Zo lang dat ze er letterlijk op kon zitten.

Alsof er een mannequin zó uit een modeblad bij mij in de praktijk was binnengelopen. Enigszins nonchalante houding, die weinig strookte met haar bezorgde blik.

Binnenkort is ze drieëntwintig.

Veel te jong nog voor dit gedoe.

Ze had als etaleuse gewerkt. Op oproepbasis. Bij nacht en ontij. Door heel Nederland. Alleen de daadwerkelijke uren werden vergoed. Reistijd en reiskosten niet.

Ze was er dus zestig tot tachtig uur per week mee kwijt.

Maar het ging niet goed. Ze dacht een burn-out.

Via via had zij mij gevonden.

Inmiddels was ze zelfstandig. Ze deed graag iets met ´design´, dus dan maar een eigen kleding- en sieradenlijn.

Kon ze tenminste haar eigen tijd indelen.

Maar ze bleef zo nerveus, angstig. Ze liep slecht, had meer darmproblemen dan gewoonlijk en ook moeite dingen te onthouden.

Dat wist ik allemaal al op voorhand.

We hadden niet alleen een telefonische quickscan gedaan. Voordat we de live afspraak hadden, had zij eveneens al een questionnaire ingevuld.

Dat is eveneens een scan. Een neurotransmitterscan om preciezer te zijn.

Zo kennen we elkaar al een heel klein beetje voordat we nader kennismaken. Ook al ben je bijna drieëntwintig, dan kun je al heel wat meegemaakt hebben. Dat vertaalt zich ook naar je lijf in de vorm van klachten.

Een heel doopceel lichten, is bij mij niet nodig. De klachten spreken vrijwel voor zich.

Voor een goed verstaander.

Connecting the dots voor degene die die klachten ervaart, kan nog best één groot vraagteken zijn.

Ze zit stilletjes schuin tegenover mij. Ze zegt dat ze niet snapt hoe het kan. Ze doet nou toch rustiger aan? Waarom vóelt ze zich dan niet beter?

Ik licht de uitslag van haar neurotransmitterscan of -profiel toe.

Welke neurotransmitter bij haar dominant is en in die zin altijd van nature meer aanwezig zal zijn.

Maar ook welke neurotransmitters veel meer in balans mogen komen. En waarom. Plus wat sowieso hun functie is.

In haar geval was het grootste tekort te zien bij de neurotransmitter of gelukshormoon GABA.

Ze begint zachtjes te huilen. Deels opgelucht, deels blij met de (h)erkenning.

Ik geef aan waardoor tekorten aan neurotransmitters kunnen ontstaan, maar ook hoe je die tekorten weer aan kunt vullen.

De grap is dat het in het geval van GABA heel vlot kan. Vaak al met zo´n 30-60 minuten.

Eén van de belangrijkste functies van GABA is stress en angstgevoelens zo laag mogelijk te houden en voor rust en ontspanning te zorgen.

Doordat bij stress het stresshormoon cortisol wat gaat doen, stimuleer je ook de aanmaak en de vrijzetting van serotonine. En serotonine stimuleert dan weer de vrijzetting van GABA.

Want je moet niet alleen ´aan´, je moet ook weer ´uit´. Ergo, je systeem (lij) maakt tegelijkertijd ook stoffen aan die ervoor zorgen dat je de boel ook weer kunt afschakelen. Stress-assen uit? Dan komt de boel weer tot rust.

In dit proces is dus een grote rol weggelegd voor GABA.

Je herkent het vast. Je hebt de hele dag hard gewerkt, en dan heb je soms een GABA-momentje nodig. Wijntje drinken. Of een biertje. Troosteten geeft hetzelfde effect. Een sigaret ook. Wiet? Allemaal meer van hetzelfde. Voor een GABA-effect: rust in de stress-assen. Kort werkend effect dan, daarom ga je de stof meestal vaker gebruiken.

Je bereikt echter hetzelfde effect met bijvoorbeeld mediteren. Waarbij het effect veel en veel langer aanhoudt. Zonder de schadelijke bijwerkingen. Lavendel zorgt ook voor een verhoging van GABA.

Er zijn nog veel meer mogelijkheden om een tekort aan de neurotransmitter GABA op te lossen. Bepalend daarvoor is waarom die tekorten überhaupt ontstaan zijn.

Weet je dat eenmaal, dan is het oplossen ervan nagenoeg kinderspel.

Zo ook voor deze jongedame.

Binnen twee weken ontving ik een Appje dat het weer stukken beter met haar ging. Tot haar eigen verbazing. De meeste klachten waren verminderd of zelfs weg. Ze was in haar nopjes met alle tips omdat ze nu zelf voortaan wist wat te doen om tijdig bij te sturen.

Ook weten hoe jouw quickscan eruit ziet, wat die voor jou betekent en hoe je dat kunt oplossen? Dat kan:

https://gripopgezondheid.nl/agenda/

Lynn Hogendoorn

Je lijf is niet alleen één groot chemisch lab, maar net zo goed een enorm feedbacksysteem.

Feedback die via allerlei communicatie verzorgt, zoals hormonen via het bloed en neurotransmitters via het zenuwstelsel.

Er wordt wat afgepraat over en weer. Een gemiddelde vergadering of kroeggesprek is er niets bij.

In de basis is ons lijf maar in twee zaken geïnteresseerd: overleven en voortplanten. Dat eerste gaat uiteraard voor, anders hoeft dat tweede ook niet meer.

Dus bij alles wat zich zo in je leven voordoet (leeuw, on-comfort, spannende situatie etc.) ga je neurotransmitters vrijzetten. Neurotransmitters die zorgen voor de ´alert´.
Daarbij heb je niet alleen neurotransmitters die zorgen voor die
´aan´ of ´alert´.

Je hebt ook neurotransmitters die voor het tegenovergestelde zorgen. Want je systeem gaat voor balans. Altijd.

Tegenovergesteld is in dit geval niet de ´uit´, anders zou je nooit meer wakker worden, maar voor de ´uit´ van je stress-assen. Dan komt de boel weer tot rust.

Eén van die geinige stofjes is serotonine. Of eigenlijk, zerotonine. Als je serotonine hebt, vindt ´s avonds de omzetting plaats naar melatonine, zodat je goed kunt zlapen.

Serotonine is ook een echt feel good stofje.

Het heeft invloed op je vermogen om je ontspannen en rustig te voelen, maar ook op je zelfvertrouwen en je stemming. Niet alleen feel good, maar ook good mood.

Door serotonine ervaar je ook vindingrijkheid, flexibiliteit en avontuur.

Serotonine doet ook iets met je eetlust, reguleert de peristaltiek in je darmen en zorgt voor de verwerking van pijnprikkels.

Ook reguleert het je bloeddruk en je libido, naast dat het nog een gunstig effect heeft op je geheugen.

Heb je voldoende van dit stofje, dan geniet je van het moment, ben je ´gewoon´ gelukkig, tevreden en vrolijk. Kortom, je zit lekker in je vel.

Dat serotonine, dat wil je dus écht wel hebben.

But… it comes at a cost.

Figuurlijk gesproken nog dan hè.

Het is nogal een delicate balans tussen het wel of niet hebben van serotonine. Of je hebt het wel, maar het doet niks.

Want voor al die geinige effecten, zijn wel de nodige mitsen-en-maren:

• Je krijgt de relevante bouw- en grondstoffen (voedingsstoffen) binnen.
• Én de ´dierentuin in de darmen´ is tip-top in orde (die maken ook neurotransmitters aan).
• Bovendien kun je van nature voldoende neurotransmitters aanmaken, hergebruiken of goed afbreken.
• Plus je verbruikt ze niet overmatig veel.
• Tot slot doe je ook weinig stress.

In de basis kom je aan voldoende serotonine door bijvoorbeeld kip, kalkoen, eend, banaan en chocolade te eten waardoor je het aminozuur tryptofaan binnenkrijgt.

Via allerlei stofwisselingsprocessen zet je lijf dat om in serotonine en melatonine.

En voor die processen heb je ook weer wat nodig. Denk aan alle B-vitamines. Maar ook aan magnesium. En ijzer.

Als je stress doet, dan jaag je vitamines en mineralen er als een malle door. En dan kan er wel eens te weinig van die stoffen overblijven voor de vorming van serotonine.

Maar je lijf maakt, in het geval van stress, sowieso minder serotonine aan. De aanmaak van stresshormonen heeft nu eenmaal prioriteit in je lijf. Een oeroud systeem om adequaat te kunnen reageren op gevaar. Dat dit dan ten koste gaat van een goede gemoedstoestand, waarin je een opgewekt humeur en dit prettige nachtrust hebt, is voor Moeder Natuur geen factor.

Het kan ook zijn dat je niet zozeer chronische stress doet, maar wel chronische ontstekingen. Omdat je immuunsysteem dan vrijwel continu in meer of mindere mate actief is, gaat dat ook ten koste van je serotoninespiegels. Ook in dit geval worden die dus lager.

En een laag serotoninegehalte kan bijvoorbeeld leiden tot onrust, verhoogde pijngevoeligheid, depressieve gevoelens, korte lontjes, slaapproblemen en eetproblemen. Eigenlijk alles wat je niet wilt.

Ik ga niet gokken wat er aan de hand kan zijn.

Maar meten.

Want meten is nog altijd weten.

Dat is een eerste stap naar je weer optimaal in je vel voelen.

Je kunt zelf de afspraak inplannen voor een optimum quickscan:
https://gripopgezondheid.nl/agenda/

No strings attached. Maar dat wist je vast al.

Lynn Hogendoorn

Een stressreactie voor je lijf is weinig anders dan ´Er is iets aan de hand´.

Daar kunnen meerdere oorzaken voor zijn. Vanuit een natuurlijk omgeving zijn dat in de basis slechts de volgende oorzaken:

1. Beestjes in het maag-darmkanaal
Denk aan vandalen als bacteriën, virussen, schimmels, parasieten.

2. Toxische stoffen
Met name zware metalen. Zo is in amalgaamvulling bijvoorbeeld kwik verwerkt.

3. Een energietekort in de bovenkamer
Hersenen zijn ´duur´: ze verbruiken een hele trits aan grondstoffen. Omega-3, vitamine B2 en B3, magnesium en zo meer. Het is niet moeilijk voor te stellen dat onze huidige voedings- en leefstijlen al gauw tekorten opleveren.

4. Direct gevaar
Een leeuw, ongelukkige valpartij, spookrijder op je weghelft. You name it.

5. Iets spannends
In deze categorie vallen zaken als een presentatie geven, een slechtnieuwsgesprek voeren en bijvoorbeeld examen doen.

6. On-comfort
Hier kun je enorm over twisten wat je onder comfort verstaat, maar bedoeld worden hier basiszaken als honger, dorst, koude, warmte.

Bij een van bovengenoemde, gaat je lijf je echt wel de boodschap geven dat er ´iets aan de hand is´. Stress is puur bedoeld om jou in beweging te krijgen: ´Dóe iets!´

Niks doen is simpelweg geen overlevingsmechanisme.

Dus je systeem zorgt ervoor dat je ´aan´ gaat: alert bent.

Er volgt een neuronale respons: je brein is wakker. En er volgt een fysieke respons: je stress-assen starten op. De adrenaline raast door je lijf. Zodat je vlot kunt bewegen naar een oplossing.

Is die oplossing er links- of rechtsom, dan levert dat ook weer een respons op: ´Het is gelukt!´

Je leeft immers toch nog?

Dat geeft een goed gevoel, een tevreden gevoel: een beloningsgevoel. Dat is precies waar dat dopamine voor is. Iets dóen levert je een goed gevoel op.

All in all  komt je lijf dan weer van tot rust. Check.

Je blijft ook gemotiveerd. Omdat je er ook van gaat leren: je weet wat je de volgende keer kunt doen. En wie wil er niet een goed gevoel herhalen?

Maar dopamine is ook dope-amine. Niet de neurotransmitter of brein-boodschapper zelf natuurlijk, maar efféct ervan blijft uit.

En dat maakt dat je verslavingsgevoeliger gaat worden.

Voor het uitblijven van van het beloningsgevoel door dopamine, zijn ook weer een paar oorzaken:

1. Er is een genetische component
Dan kan het lastiger voor je zijn om neuronale en neurotransmitteromzettingen voor elkaar te krijgen, waardoor je sowieso te maken krijgt met mínder dopamine.

2. Chronische laaggradige ontstekingen
Als je immuunsysteem actief is, komen je hersenen op de spaarstand te staan. Dat is een basaal gegeven. Kort en goed is jet eindresultaat ook hier: een dopaminegebrek.

Maar ik gaf al aan dat dopamine zorgt voor een beloningsgevoel.

Hoewel je altijd een beloningsrespóns krijgt bij ´Het is gelukt!´, is het niet gezegd dat je ook een beloningsgevóel ervaart. De aanmaak van brein-boodschapper is er wel, maar de ontvangers daarvoor staan uit. Dan dóet dopamine niks. Je vóelt de beloning niet. Terwijl je die wél verwacht.

Als je geen interne beloning ervaart, ga je op zoek naar externe beloningen. Naar middelen die meer dopamine geven. Want je wilt beloning, dus je zoekt iets. Anything.

Of, zoals de Vlaming Lucas Flamend epigenetisch therapeut van BrainQ het noemde: ´Verslaving is het mijden van antibeloning.´

Héb je wat gevonden, dan heb je de externe beloning vaker of meer nodig, want een extern beloningsgevoel duurt maar kort. Voila, het kenmerk van verslaving.

En je kunt aan álles verslaafd raken wat dopamine-punten oplevert (‘Het is gelukt!’). Da´s heel veel:
Werk, stress, dare devil-uitdagingen.
Complimenten (de likes op de socials, dienst-/ dankbaarheid).
Suiker, alcohol, nicotine.
Medicijnen.

Helaas geeft overstimulatie altijd resistentie. En dat lvert helaas meer in plaats van minder gedoe op.

Uiteraard zijn er ook andere manieren om de interne effecten van dopamine weer te verkrijgen, zonder de verslavende bijwerkingen die externe beloningen geven.

En beloning weer ervaren, levert rust op in de tent. Was het daar niet om te doen?

Dan weet je wat te doen voor een vrijblijvende quickscan: https://gripopgezondheid.nl/agenda/

Spreek je snel weer.

Lynn Hogendoorn

Toevallig viel ik in een interview met Juglen Zwaan.

Toeval of viel het mij toe?

Het zat in ieder geval al een aantal weken in mijn hoofd om neurotransmitters eens apart de revue te laten passeren.

Enfin. Daar was op een eens Juglen dus. De voedingsdeskundige die onder andere het boek ´de Voedingswijzer´ schreef.

Genoeg promo.

Punt is dat Juglen verwees naar Frankrijk, waar de ziekte van parkinson een erkende beroepsziekte onder boeren is, en naar neuroloog Bas Bloem.

Laatstgenoemde neuroloog van het Radboudumc in Nijmegen, die ziet hoe parkinson het leven van zijn patiënten vernielt.

Vreemd vindt Bas het dus niet, want veel wetenschappers zien een relatie tussen het gebruik van bestrijdingsmiddelen en de ziekte van parkinson.

Elke Nederlander loopt gevaar parkinson te krijgen. De reden is simpel: het voedsel in de supermarkt bevat tal van bestrijdingsmiddelen die gekoppeld worden aan het krijgen van parkinson.

´Dit is geen ouderdomsziekte, je krijgt het niet alleen omdat je op leeftijd bent, omgevingsfactoren helpen een fors handje mee. Op onze speciale parkinson-poli in Nijmegen is de jongste patiënt pas dertien jaar´, aldus voornoemde neuroloog.

Nu is parkinson maar een van de mogelijke neuronale aandoeningen. Maar toch, neuronale ziektebeelden lijken steeds ´gewoner´ te worden.

Dus toch weer even terug naar wat die neuronen, of zenuwcellen, doen.

Je brein bevat immers een enorm netwerk van zenuwcellen. Die boodschappen aan elkaar doorgeven. Via stofjes, neurotransmitters.

Eén van die stofjes, is acetylcholine.

Dat tref je aan in het kortetermijngeheugen (de pariëtale kwab, ongeveer op ´t midden van je hoofd) van je knar.

Deze neurotransmitter reguleert de snelheid van de hersenactiviteit. Zenuwcellen produceren het en het dient als smeermiddel voor energie- en informatiestromen. Lubricatie in je hersenpannetje dus.

Daarnaast draagt het bij aan het intact houden van zenuwprikkels en het aanmaken van myeline (beschermende stof die zenuwvezels omhult). Je wilt tenslotte dat de boodschap ongehinderd en ongefilterd aankomt.

Bij bijvoorbeeld spieren. Zo vormt acetylcholine de basis voor onze motoriek, opdat de hersenen fysieke bewegingen goed kunnen aansturen.

Deze neurotransmitter stuurt echter ook prikkels naar de ´spieren´ van maag en darmen, om ´slijmen´ en verteringssappen aan te maken.

Is deze allrounder acetylcholine in balans, dan ben je creatief, intuïtief en innovatief, sta je open voor nieuwe ideeën, flexibel, erg sociaal, communicatief, een snelle denker, de eeuwige optimist.

Zowel een tekort of teveel hieraan kan aanleiding zijn voor ´gedoe´, voor verschillende lichamelijke problemen. Waarbij tekorten overigens eerder voorkomen dan tevelen.

In het eerste geval merk je dat fysiek aan onder andere meer geagiteerd zijn, onrust, ´fat cravings´, toename van ontstekingen.
Maar ook qua persoonlijkheid door ´mood swings´.
Het geheugen laat ook te wensen over, waardoor leren en onthouden lastig is.
Tot slot nemen ook zaken rond aandacht af: vergeetachtiger, minder alert.

Tevelen vormen evenmin iets om naar uit te kijken. Het resulteert in krampachtigheid, tic-verschijnselen, trillen, beven. Take it to the limit en het kan leiden tot gevoelens van paranoïde. Met de neiging tot isolatie als gevolg.

Een voorloper van de stof voor acetylcholine is lecithine. Dat bevat choline, beter bekend als vitamine B7. En dát is weer te vinden in vooral eigeel. Met regelmaat een zacht gekookt eitje, is zo´n gek idee nog niet…

Nu kun je natuurlijk een pot lecithine aanschaffen. Niemand die je tegenhoudt.

Stel dát je een tekort hebt, dan weet je meestal nog niet waaróm dat zo is.

Omdat tekorten nu eenmaal vaker voorkomen dan tevelen, borduur ik daar even op voort.

Het kan zijn dat je de grondstoffen ervoor niet via je voeding binnenkrijgt.

Echter, het kan net zo goed zijn dat dat wel het geval is, maar dat je systeem die niet goed weet om te zetten. Of maar half. Waarbij zo´n halffabricaat dan blijft hangen. Geen hom, geen kuit. Geen effect.

Tot slot bestaat er ook nog de mogelijkheid dat je het na gebruik niet goed weet af te breken door een bepaald enzymtekort.

In alle genoemde gevallen levert het óf niet het beoogde effect op, óf je krijgt een ongewenst effect.

Nu kun je het zelf uitdokteren. Alles is op het internet wel te vinden, ´t is gratis en Google is your best friend. Als je de tijd hebt.

Er is een snellere route: https://gripopgezondheid.nl/agenda/

Te despues.

Lynn Hogendoorn

Stondpunt

Het trok meteen mijn aandacht, dat woord.

Schrijffout, dacht ik in eerste instantie.

Zo slordig zou de krant toch niet zijn?

Ik kwam het tegen in een column van Marike Stellinga.

En die had het weer van taalkundige Wim Daniëls.
Die had het woord ooit bedacht voor een standpunt dat je verlaten hebt.

Daniëls vond dat we het daar vaker over moeten hebben, want voortschrijdend inzicht is interessant.

En het kan ook meteen een soort tegengif zijn voor de illusie van het eigen gelijk.

Mijn stondpunt ten tijde van m´n burn-out verliep meer langs de geijkte lijnen van de huisarts. Én aan de medicatie, zowel antidepressiva als slaapmedicatie; én naar de arbeidspsycholoog.

Een stressreactie van je systeem of lijf is echter geen reactie op een tekort aan pillen-van-de-dokter.

Het vormt een systeem voor alertheid.

Effe opletten.

Omdat er ´iets aan de hand´ is.

Aangezien je lijf geen oogjes heeft, maakt het gebruik van de communicatiemiddelen die er zijn.

Hormonen via de bloedbaan, de ´nationale wegen´, en neurotransmitters via het (centraal) zenuwstelsel, de ´snelwegen´.

Om kort en goed te gaan: alles komt in actie met de bedoeling jóu in beweging te krijgen. Om het effe op te lossen.

Krijg je het om een of andere reden nou niet opgelost, dan wil dat nog niet zeggen dat die stressreactie ook uit gaat. En je lijf werkt het beste bij de gratie van ´aan´, maar ook ´uit´.

Ik negeerde het destijds gewoon. Zoals het bekende voorbeeld van dat dashboardlampje dat brandde: ik draaide het lampje er uit. Problem solved.

Mooi niet.

Negeren leidt tot slechts nóg duidelijker signalen.

Die je op enig moment niet meer kunt negeren. Je kunt lampjes uit dat dashboard draaien tot je een ons weegt.

Dat deed ik dan ook als een volleerd monteur.

Maar het loste mijn probleem niet op. Ik holde alleen maar verder achteruit.

Fout gedacht dus.

Het eerste dashboardlampje dat in ons systeem of lijf aangaat, zijn juist die neuronale signalen.

Gevolgd door fysieke stress signalen, vanuit de veel bekendere HPA-as. In vaktaal: hypothalamus – pituitary (hypofyse) – adrenal (bijnier) axis. Ons brein is ook hier de grote regelneef.

En voor de duidelijkheid: het is zeker een goed plan om iets te doen op dat nivo van fysieke stress.

Als je het echter een nivo hóger gaat regelen, dan pak je dat fysieke nivo haast als vanzelf mee.

Dus achterhalen waaróm je op neuronaal nivo uit balans bent en dát vervolgens weer in evenwicht brengen gaat de noodzaak voor je lijf of systeem weghalen om full blown dat alarmsysteem aan te blijven houden.

Scheelt ook bákken energie, die je wel ergens anders voor kunt gebruiken.

Enniewees, wist ik toen veel. Daar kwam ik pas ná m´n burn-out allemaal achter.

I stood corrected.

Voor mij was dat voortschrijdend inzicht, maar er zijn mensen die daar al jarenlang onderzoek naar doen om dat veel meer wetenschappelijk te onderbouwen.

Zo iemand is Eric R. Braverman, M.D.

Die heeft zich daar niet alleen de afgelopen 50 jaar met een heel team mee beziggehouden, maar kwam ook tot de opzet voor een baanbrekende questionnaire. Om zo´n persoonlijk neurotransmitterprofiel in kaart te brengen.

De 4 hoofdrolspeler daarin zijn: dopamine, acetylcholine, GABA en serotonine.

Jargon vanuit je brein voor ´gas op die lolly´ of juist meer de rem erop.

Waar overigens vanuit je lijf een heel goede reden voor is. Of zelfs redenen voor zijn.

Nu is zo´n questionnaire maken is één ding.

Die uitslag duiden én vertalen naar wat jij dan vervolgens kan doen om het evenwicht weer meer te herstellen, is een heel ander ding.

So, wanna get your mind, life and mojo back? You know where to contact me: https://gripopgezondheid.nl/agenda/

Tot gauw weer.

Lynn Hogendoorn

Zenuwcellen, of neuronen, zijn eigenlijk maar luie donders.

Als het op ´feel good hormonen´ aan komt. Ze liggen daar maar zo´n beetje die stofjes te maken die neurotransmitters heten.

Waardoor jij je je leuk gaat voelen.

Of niet angstig.

Niet paniekerig of onrustig.

Niet depressief of wat voor vervelends dan ook maar.

Om dat te kunnen fiksen, vindt alle aanvoer van voedingsstoffen aan en afvoer van afvalstoffen van zenuwcellen plaats door hulpcellen (astrocyten).

Die halen de boodschappen, zorgen ervoor dat de voorraadkast op orde is, vegen de kont af. You get the picture.

Ze pamperen wat af, die hulpcellen. Zijn zowel de vader als de moeder van een zenuwcel. Meervoud ook nog, want elke zenuwcel heeft 10 van die pamperaars.

Die zenuw lijkt wel op zo´n bijenkoningin. Die in dit geval dan geen eieren legt, maar die neurotransmitters, waarbij de ‘werkbijen´ (hulpcellen) het overige harde werk doen.

Maar dan hèb je ook wat hè. Die neurotransmitters, of boodschapperstofjes, worden razendsnel via het zenuwstelsel vervoerd. In tegenstelling tot hormonen die via het bloed vervoerd worden.

Als je je lijf als een bedrijf ziet, dan vormen die boodschapperstofjes het e-mailverkeer.

En de bedoeling is dat degene bij wie die mail aankomt, er iets mee gaat doen.

Nu kan er natuurlijk bij die aanmaak of aflevering van die boodschapperstoffen op veel fronten iets mis gaan. Daar is weinig fantasie voor nodig.

Die zenuwcellen worden wel gepamperd, maar die hulpcellen daarvoor hebben zélf ook wat nodig. Maar wat nou als die ook niet krijgen wat ze nodig hebben aan brand- én bouwstoffen?

Dus als jouw systeem of lijf te weinig bouwmateriaal tot z´n beschikking heeft… waar ga je dan op besparen?

Op het personeel (je hulpcellen), of op de directie (je zenuwcellen)?

Gaat de directie de Jaguar inleveren of gaan we de schoonmaakster ontslaan? ´t Is toch overal hetzelfde hè…

Maar wat gebeurt er dan met de directie?

Die komt op kantoor en ziet een grote bende.

Dus wordt díe daar gelukkiger van, of juist een beetje agressief?

Het antwoord laat zich vast moeilijk raden: daar ga je korte lontjes van krijgen.

Die directie gaat dan in paniek raken. Onrustig worden.

Gaat die directie dan allemaal fijne feel good hormonen maken? Of gaat die er dan voor zorgen dat jij een sjacchie humeur krijgt?

Gaat die directie er dan voor zorgen dat jij tot rust komt? Of gaat die er juist voor zorgen dat jij onrustig wordt?

Easy, bij het wegvallen van die hulpcellen (astrocyten), gaan zenuwcellen zéker niet rustiger worden. Dus als je tekorten op dit nivo hebt, ga je echt wel meer motorische onrust krijgen.

En dat heeft een functie. De Google-search-functie van je brein gaat aan.

Ping.

Zenuwen gaan geheid iets doen om jou in beweging te krijgen.

Dus wat denk je: kan je dan makkelijk slapen dan, met die onrust? Hèb je dan wel een chronisch gebrek aan slaappillen van de dokter?

Die pillen nemen is dan meer een kwestie van shoot the messenger. Je schakelt het signaal uit in plaats van een oplossing te zoeken. En te vinden.

Wat nou als je misschien een chronisch gebrek aan iets heel anders hebt? Zolang de ´Zoek!´ aan staat… heb je wat te dóen. Maar wat?

Iets.

Regel het weer effe.

Schuif er bijvoorbeeld andere bouw- en brandstof in, zodat je die schoonmakers weer aan kan nemen.

Komt de directie vanzelf ook weer van tot rust.

Weten hoe en wat JIJ kan doen, want er is helaas geen one size fits all? Test mij: https://gripopgezondheid.nl/agenda/

Een goede week. Spreek je snel weer.

Lynn Hogendoorn