Gaandeweg de burn-out begreep ik maar niet waarom ik bleef aankomen. Alle dieetpogingen ten spijt. Nu ben ik nooit de magerste geweest, maar toch. Ik kwam bij wijze van spreken van water al aan. Goed, water én wijn dan tijdens de burn-out. Ook een vorm van water bij de wijn doen. Pas veel later kwam ik erachter dat er een bijzonder mechanisme achter schuil gaat.
Normaliter heb je bij stress niet of nauwelijks trek. Laat staan honger. Maar je systeem staat met stresshormonen wel in een vecht- of vluchtenstand. Dus hoe komt het dan aan energie? And here we are: cortisol.
Want je lijf gaat energie vrijmaken, zodat je systeem verzekerd is van brandstof. Zonder daarvoor ook maar één hap te eten.
Je hebt namelijk altijd een voorraadje glucose in je lijf, vooral in de lever en de spieren. Bij eten gaat die glucose juist de spieren ín via het hormoon insuline. Alleen, dát wil je nu effe niet ten tijde van stress.
Dus zorgt je lijf ervoor dat je tijdelijk insulineresistent wordt. Dan blijft die glucose tenminste mooi in de bloedbaan hangen.
Je lijf tuigt dus via stresshormonen van álles op om energie te hebben om te kunnen bewegen. Naar een oplossing. En door letterlijk te bewegen ook nog eens die vrijgemaakte glucose weer óp te gebruiken.
Alleen, wat wij ervan gemaakt hebben is juist… thuis op de bank gaan zitten met die stress. Of erger nog, je bed niet meer uitkomen door die burn-out. Liefst dan nog met comfort food. Dat comfort food echter is een eufemisme voor glucoserijk, vierkant spul. En je was nou net opgetuigd door je lijf voor die tijdelijke insulineresistentie.
Lang verhaal super kort: de glucose die je dán toch eet, kan de spieren niet in en dus nergens anders naar toe dan naar de vetopslag. Stress en glucose vormen dus een één-tweetje voor de opbouw van vetweefsel. Dus áls je dan al wilt eten, doe dan eiwit en/ of vetten. Maar laat vierkant spul staan.
Da´s alvast een. Want je systeem doet nogmaals van alles om je in de race te houden.
Nu heeft cortisol niet zo´n goede naam. Het staat bekend als stresshormoon. Maar het is eerder het stress-hantéringshormoon. Het zorgt er dus voor dat je met stress kunt dealen (in plaats van andersom). Ergo, dat je een stressrespons juist kunt áfschalen.
Hoe Costa del Sol-gevoel is dat?
Tegelijk: dit wil niet zeggen dat cortisol niet reageert op stress. Voor je systeem is er ´iets aan de hand´. Daarmee gaat je ´alarmsysteem´ aan (sympathisch zenuwstelsel), dat vervolgens aanzet tot de aanmaak van adrenaline. En adrenaline stimuleert op haar beurt weer de bijnier tot de aanmaak van cortisol. En net als alle andere hormonen werkt ook cortisol bij de gratie van receptoren.
Om dit praktisch te houden: cortisol kan aandocken op kleine of grote receptoren. Op die kleine hoeft maar weinig cortisol, en op die grote juist heel veel. Als die cortisol op een receptor aandockt, gaat cortisol naar de celkern. En op een dna-porie zitten. Om zo een effect te hebben.
En het effect is: het begin maken aan het einde maken van een stressrespons. De ´Dóe iets!´. Want je krijgt motorische onrust. Om op zoek te gaan naar een oplossing. Probleem opgelost? Dan kun je alle stress-assen uitzetten. Daarmee doet cortisol de ´uit´.
Eveneens de reden waarom die cortisol van de dokter in eerste instantie ook zo goed werkt: je kunt zo die stressrespons afschakelen. Maar het kan natuurlijk nooit een chronisch gebrek aan spullen van de dokter zijn waardoor je die stress-assen niet kunt afschakelen…
Wel is het hébben van cortisolreceptoren van belang. Net als het hebben van veel kleine receptoren. Dan heb je weinig cortisol nodig voor een effect. Waar of niet?
En veel kleine receptoren krijg je onder invloed van bijvoorbeeld vitamine D. Heb je daar een tekort aan, dan krijg je juist die grote receptoren. Dan ben je er nog niet, want je hebt nog iets nodig om die vitamine D ín de cellen te krijgen.
Ook een factor van belang bij die cortisolgevoeligheid, is het ´heilige moeten´.
Als je veel van jezelf moet, dan creëer je ook heel veel stress. Doe je de dingen vanuit willen, dan ga je energie krijgen. Dus moeten of willen heeft zeker invloed op de gevoeligheid van cortisolreceptoren. Moeten is weer grote receptoren, en willen de kleine. Ga even na of je veel ´moet´. Want daar kun je al op bewegen…
Als laatste nog even dit: die dna-porie is gevoelig voor bepaalde stoffen.
Heb je daar nou te veel van in je systeem, dan gaat die porie dichtzitten. Waardoor je ook weer weinig effect hoeft te verwachten. Stoffen die dat doen zijn bijvoorbeeld lectines uit granen. Voor het afschakelen van je stressrespons, kan het dus een idee zijn een beweging op je voedselinname te maken. Daarnaast is kurkuma nog een stofje wat de cortisolgevoeligheid verhoogt. Vooropgesteld dat je voor kurkuma geen genetische aanpassing hebt.
Doe iets aan die cortisolgevoeligheid, want dat betekent dat je je stressrespons kan afschakelen.
Ben je zo ver dat je weten wilt hoe je van een cortisol- naar een Costa del Sol-gevoel kunt bewegen? Reply gerust op deze mail of contact me: https://gripopgezondheid.nl/agenda/
Lynn Hogendoorn
