Interview over suiker en stress
Kijken en/of luisteren
Suiker en stress?
Het effect van suiker op je lichaam.
Lynn weet er alles van.
Patrick nog niet.
Patrick´s kick-off
Patrick: Daar zitten we dan in gesprek met – en dan moet ik je naam even goed uitspreken – Lynn Hogendoorn. Lynn, je hebt mij net zien ontbijten. Ik had geroosterd broodje met frambozenjam, een geroosterd broodje met Nutella, een kop koffie met twee scheppen suiker en een kopje chocomel. Hoeveel suikerklontjes denk jij dat ik inmiddels al achter de kiezen heb?
Lynn: Zal ik eens een hele voorzichtige schatting doen? Ik schat een klontje of 10-12.
Patrick: Écht? En wat is dat lichaam van mij daar nu al mee aan het doen?
Lynn: Stuiter je nog niet dan, is mijn tegenvraag?
Patrick: Of ik stuiter? Nee, ik voel me wel een beetje actiever dan voordat ik het toen at.
Lynn: Hoe lang blijft dat zo?
Patrick: Ja, er gaat een dip komen. Daarom wilde ik ook gauw met jou dat interview doen. Want over een uurtje of anderhalf dan komt een soort gaap-gevoel zeg maar.
Lynn: En wat doe je dan meestal?
Patrick: Wat doe ik dan meestal? Ja, vaak even zitten. Documentaire kijken.
Kickstartvraag: is suiker slecht?
Het is echt een soort rush hè, die suiker. Maar dan is de openingsvraag, want we gaan veel over suiker praten, en ik zit hier met een orthomoleculair voedingscoach, dus jij weet daar alles van… de vraag is: is suiker slecht? Dat is mijn allereerste vraag.
Lynn: En het hele korte antwoord is ja.
Patrick: Dus wat ik net gedaan heb, is slecht voor mijn lichaam.
Lynn: Ja. Je lijf begrijpt daar niet zo veel van. Dat zegt nu: er komt nu zo veel suiker in dat bloed terecht… die bloedsuikerspiegel, zoals dat dan technisch heet, die verhoogt zich en dat is eigenlijk een vorm van stress voor het lichaam. Want dat houdt van balans. Dus die houdt het liefst die bloedsuikerspiegel binnen een bepaalde balans. Daar gaat die nu bij jou overheen schieten. Dus zegt het systeem: ´Oh, alarm!´. Het moet weer in die bandbreedte moet komen waarbinnen het geen gevaar meer voor het lijf betekent.
Patrick: Daar heb je insuline voor.
Insuline
Lynn: Insuline zorgt er inderdaad voor dat dat overschot aan glucose uit die bloedbaan gaat. Dat klopt aan bij cellen, (cel)poortje gaat open als het goed is, glucose naar binnen, niks aan de hand. Zo zou het moeten werken.
Wat er nou bij ons gebeurt, is dat we eigenlijk de hele dag door suiker eten. Want waarschijnlijk eet jij 3 maaltijden (zoals de meeste mensen) en nog 3 tussendoortjes. Dat zijn 6 eetmomenten voor het lijf, 6 keer insuline.
Dan krijg je een beetje het effect wat er op een concert gebeurt: je komt daar met tutende oren uit. Je oren gaan zich een beetje afsluiten voor de overloadaan geluid. Dat gebeurt nu ook bij insuline. Je cellen zeggen: ´Ik heb nu zo veel insuline om mij heen, het mag allemaal wel wat minder. Ik ga wat deurtjes dichthouden. ´Dus daar zit je dan met je 10 voor goed gedrag: én te veel insuline, én te veel glucose in je bloed.
Te veel insuline, glucose en dan...?
Patrick: Wat gaat daarmee gebeuren? Komt dat hier terecht? (Patrick klopt op z’n buik)
Lynn: Dat komt dan inderdaad daar terecht.
Patrick: Oh, vandaar! Ik dacht al: hoe kom ik toch aan die zwemband?
Lynn: Inderdaad, want insuline zorgt voor vetopslag als het niet de cellen in kan. Want grofweg hebben we eigenlijk maar 400 gram glucose, wat voor 80% de spieren ingaat als voorraad glycogeen en de rest gaat voor 20% de lever in. Dus dat verbruik je als eerste als je gaat sporten of wat dan ook of überhaupt gaat bewegen. En de hersenen zijn daar natuurlijk een hele leuke opsoupeerder van. Maar daar [die glycogeenvoorraad, red.] kun je eigenlijk technisch gesproken 72 uur op leven zonder dat je die verder aanvult. Dus zo veel eten hebben we helemaal niet nodig. Dus we eten te vaak en te veel.
Patrick: En te zoet.
Lynn: En te zoet. En te veel tarwe.
Verslaafd aan suiker
Patrick: Ja, okay, maar laten we het eerst over suiker hebben. Ben ik suiker-junk dan? Ben ik er inmiddels verslaafd aan geraakt? Dat het voor mij normaal is zo veel suiker te gebruiken?
Lynn: Ja, jouw lijf ´draait´ nu op suikers. Dat is gewoon de makkelijkste vorm van brandstof. Hoeft het lichaam niet zo veel moeite voor te doen.
Patrick: En het zit overal in.
Lynn: Dus we zijn gauw klaar. Er is geen reden om de vetopslag aan te spreken, want dat is een ingewikkeld ding voor het lijf. Dus als we suikers krijgen, prima, dan gaan die voor. En komen we nooit meer aan vetverbranding toe.
Hongerklap
Patrick: En vandaar dat we ieder jaar een paar kilootjes aankomen… Ik ben nu 44, nu gaat het allemaal nog wel. Maar m’n vader slikt al pilletjes voor, ja wat is het, diabetes-2 of zo? Je moet natuurlijk geen suikerziekte krijgen en ik word al chagrijnig als ik een paar uur niks gegeten heb. Dat is ook geen goed teken.
Schommelende bloedsuikerspiegel
Lynn: Nee dat is diezelfde bloedsuikerspiegel die onder die bandbreedte uit duikt dan wat hij zou moeten zijn, waarbinnen die… Kijk, je lichaam weet natuurlijk niet precies van tevoren wat je gaat eten. Dus er zit een beetje speling in… Elk eetmoment levert wat meer glucose op. Er zit ook suiker in fruitsuikers. Zelfs in groenten zit een vorm van suikers. Dus er is een bepaalde bandbreedte dat er best wel wat meer [glucose, red.] in het bloed terecht mag komen.
Het punt gaat meer over dat erboven komen of eronder zakken. Eronder zakken gebeurt straks bij je als die suikers zijn weggewerkt. Dan krijg je dat je je niet meer zo fijn gaat voelen. Dat je denkt: ´Ik ben moe, chagrijnig, ik moet nú eigenlijk wat eten…´ Dat is wat er dan gebeurt.
Patrick: Sterker nog, ik heb dan als ik wegga altijd een klein tasje, zo’n klein koeltasje, bij me. Daar zitten van die havermout breaks in met heel veel suiker, daar zitten van die ´snelle Jelle’s´ in, Bifi-worstjes… want ik weet gewoon: ik krijg een hongerklap.
Lynn: Ja, je krijgt een hongerklap. Dat is dan precies wat er gebeurt.
Stress en suiker: hoe zie jij dat verband?
Patrick: Ja, ik heb m´n leefstijl er aardig aan aangepast…
Wat ik dan interessant vind, is: jij beweert dus niet alleen dat het slecht is voor je lijf, maar dat je er dus ook nog stress van krijgt. Kun je dat eens uitleggen. Want ja, sacherijnig worden ja… maar geen stress. Stress is voor mij… paniek. Hoe zie jij dat verband?
´Stressprotocollen´
Lynn: Ik probeer het te bekijken vanuit het lijf. Alles wat uit balans raakt, is een vorm van stress voor het lijf. Honger is een beetje een stress-dingetje. Als je dan wat gaat eten, is het weer over. Is het weer klaar. Dus het is niet zo dat alle stress kwaad kan. Maar over het algemeen associëren we stress met een mentaal ´ding´. Je hebt het te druk in je leven.
Maar ik vertaal het in: hoe reageert je lijf op wat er binnenkomt? En te veel suiker is een disbalans in je bloedsuikerspiegel bijvoorbeeld. En daarvan zegt je systeem: ´Ho, gevaar!´
Want in de basis heeft ons oerbrein eigenlijk maar 2 taken: in leven blijven en voorplanten. Meer is het niet. Dus langs die lat wordt het ook allemaal een beetje gelegd.
Dus alles wat dat overleven in gevaar brengt, en dat doet een te hoge bloedsuikerspiegel bijvoorbeeld, of te zwaar getafeld hebben, of een nachtje door gaat hebben met alcohol, roken is ook zo´n dingetje, insuline is zo´n dingetje… Nou, zo zijn er nog wel… een allergie is een reactie van het lijf op een heel oud mechanisme… ja eigenlijk, wat ik altijd zeg… we leven met onze stenen tijdperk genen in een sciencefiction omgeving. Ons oerbrein, ons instinct, begrijpt daar niet zo veel van. En dat heeft in de basis maar 2 protocollen. Dat is óf adrenaline, óf cortisol aanmaken. Red alert: we moeten íets doen.
Patrick: Wegrennen of verstijven?
Lynn: Ja.
En de rest van het interview?
Download het GRATIS TRANSCRIPT hieronder!
Bron: Leven zonder stress, Patrick Kicken | Minder stress met stressologie, Jurgen Spelbos | De kleur van gevaar, Lynn Hogendoorn