Christiaan Weijts schreef zijn NRC-column ´Zelfscanschermpje´ dat algemeen belang eigenlijk niemands belang is.
´Kort na het uitbreken van de oorlog kreeg mijn vaste supermarkt zelfscanners. Het gevolg is dat ik de gestegen kosten nu al tijdens het winkelen aflees in het totaalbedrag onderin dat schermpje. Het gevolg daarvan is weer dat ik mijn principes overboord kieper. Waar ik voorheen de biologische variant koos, val ik nu vaker terug op de goedkoopste.
Ook de kolencentrales worden weer aangezwengeld. Eén zuchtje tegenwind en daar liggen ze al, onze mooie idealen, gevloerd.
De ellende is dat het algemeen belang in niemands belang is. Niemand heeft direct profijt van een gekrompen veestapel, stikstofreductie en schaalverkleining. Daarom hebben we een overheid die dat algemene belang in het vizier houdt, en nu bijvoorbeeld zegt: supermarkten, toeleveranciers, kom binnen een half jaar met een plan om boeren een eerlijkere prijs te geven voor hun producten.
Iedereen in deze keten zit vast in een negatieve spiraal van eigenbelang. Boeren zijn te veel gaan produceren voor te weinig geld, supermarkten vrezen de aandeelhouders en concurrentie, consumenten laten duur en duurzaam links liggen: elk radertje in dit systeem tuurt angstvallig op zijn eigen zelfscanschermpje.
In de Amsterdamse Pijp zit een biologisch winkeltje, zelfscanvrij: De Aanzet, dat de eerlijke prijs – inclusief milieukosten en maatschappelijke kosten – transparant vermeldt en doorberekent. Paprika´s: niet 99 cent maar 1 euro 75.
Vijfenzeventig procent meer betalen voor het algemeen belang. In die gegentrificeerde bakfietsenbuurt zijn er blijkbaar kapitaalkrachtigen die in dit experiment mee willen, maar het gros kiest toch voor goedkoop.
Sommige buurlanden werken al met een kleurtjeslabel op producten, de eco-score – allemaal heel aimabel, en het helpt vast een klein beetje in de bewustwording, maar het getuigt van een niet al te diepgravende mensenkennis als je zo´n totale transformatie van de voedselketen afhankelijk maakt van de goedheid van de consument.
Het algemeen belang is in niemands belang. Dus kantelt het pas als iedereen gelijktijdig een stap terug zet. In de voedingsketen zijn er genoeg partijen voor wie zo´n offer niet zo´n enorme aderlating is. Dat zijn ook precies degenen die je nu amper hoort: banken, supermarkten, veevoerbedrijven, zuivelgiganten.
Boeren en consumenten zijn het spel gaan spelen volgens hun regels. Om dat te doorbreken, wil ik best verplicht worden om meer voor mijn paprika´s te betalen, maar alleen als iedereen een stap zet.
Binnen een half jaar moeten giganten van de voedingsindustrie nu met plannen komen. Lukt het ze om weidser te kijken dan hun eigen zelfscanschermpjes? De cynicus in mij denkt van niet. Dan komt landbouwminister Staghouwer (CU) zelf met wetgeving, zegt hij. Zo gaat verandering. Eerst hopen op vrijwillige goedheid, daarna strenge regels afdwingen. In niemands voordeel, maar in ieders belang.´
Wat dit te maken heef met stressgerelateerd verzuim in je organisatie of bedrijf?
Dat dezelfde universele wet opgang doet. Ons menselijk oerbrein is gestrikt voor eigenbelang: overleven op de korte termijn. Nu. Later zien we wel weer. Want er kan misschien wel helemaal geen later meer komen.
Gelukkig is er ook nog een ander deel van het brein, de neocortex en de frontale lob, dat echt wel iets verder kan denken dan ons oerbrein, uh… onze neus lang is.
Maar ook dat heeft aanmoediging nodig. Vanuit directie, management. Want als je hoopt op vrijwillige goedheid van je medewerkers om grip op stressmanagement te krijgen… Stresswijzer worden kantelt pas als iedereen dat doet. Want zo werkt verandering nu eenmaal. Door het af te dwingen. In niemands directe voordeel, maar in ieders belang.
En dat hoeft zeker niet rigide, maar kan zelfs leuk zijn: verleid het brein tot verandering.
Neem contact op, als eerste stap in die omslag: https://gripopgezondheid.nl/contact/.
Lynn Hogendoorn
#persoonlijkeontwikkeling
#letsconnect
#gripopgelukshormonen
