Op een van de vele safari wandeltochten met meneer Grip, kwamen we terecht bij een bed & breakfast van een oud kapitein.

Een kapitein die geregeld een x-ton aan bananen van Zuid-Amerika naar Europa bracht.

Die gingen zo groen als gras aan boord.

En werken vervolgens bespoten met een gas zodat ze niet te snel geel werden.

Een vrijwel kansloze exercitie, want de bananen werden sowieso na 28 dagen geel.

Binnen die dagen moest de handel dus én overzee vervoerd zijn, én verkocht.

Anders kwam ze natuurlijk al veel te geel-bruin in Europa aan voordat iemand er ooit een kocht. Laat staat er een hap in zette.

Met vakantie zijn in Frankrijk, vind ik dan ook om die reden al een heel andere ervaring.

Waar meneer Grip en ik meestal naartoe gaan in de Franse Alpen, is een vrij arme streek.

Arm in de zin van dat de mensen het er niet breed hebben.

Geen dikke auto´s voor de deur, geen keurig aangelegde en aangeharkte tuinen, geen keurig in de lak gezette kozijnen.

Niets van dat al.

Het ziet er eerder allemaal nogal verlaten en vervallen uit.

Huizen, kozijnen en bedrijven waar niet alleen de verf afbladdert, maar soms zelfs überhaupt geen likje verf aan te ontdekken valt.

Brocantes, heet dat romantisch onder toeristen.

Het is duidelijk dat de Fransen in die streek hun geld daar niet in steken. Gesteld dus dat het überhaupt kon.

Wat ze wel wekelijks hebben, zijn andersoortige markten dan de antiekmarkten.

Met producten uit de steek van lokale boeren.

En wat die boeren meebrengen naar de markt, heeft een onovertroffen smaak. Zo´n vers geitenkaasje. Of verse abrikoos. Tomaat. Perzik. Tout ce que.

Je proeft gewoon dat het allemaal onder de zon gerijpt is, met liefde bereid.

Dat het góed voor je is.

Dat eten zo bedoeld is.

En de smaak.

God-de-lijk.

Met dat in gedachten probeer ik dat in Nederland te evenaren als ik ´wilde perziken´ in de supermarkt zie liggen.

En ik kom altijd weer bedrogen uit.

Het doet mij ook onmiddellijk aan die groene-bananen-kapitein denken.

Tegen de tijd dat die op mijn fruitschaal geel genoeg zijn, en dus eetbaar, smaken ze nog steeds niet echt ergens naar.

Ze komen niet eens in de buurt van de eerste de beste bacoba die ik op Curaçao kan opeten.

Klein, maar fijn – die Curaçaose banaantjes.

But size does not matter. Taste does.

Ik kom dan ook altijd verkwikt en vol van energie terug uit Frankrijk.

Ik heb de zon gegeten.

Dat is precies wat volwaardige voeding voor je doet.

Het verhoogt je vitaliteit.

En dus ook je stressbestendigheid.

Soms zitten de effecten van de Franse zon, de Spaanse zon, de Italiaanse zon… ook in pot-met-geconcentreerde voedingsstoffen.

Dat is geen surrogaat, maar een slimme zet om je systeem te ondersteunen.

Om het nèt die extra´s te geven in tijden waarin je veel van jezelf vraagt.

Als jij met 150 over de snelweg zou jakkeren, merk je ook dat er een draaikolk in je tank zit. En ga je vaker tanken.

Voor je lijf is het niet anders.

Tank vaker. Tank premium. Met voeding en voedingsstoffen waar de zon nog ín zit.

We kunnen eerst meten voordat je weet welke voor jou belangrijk zijn.

Maar het begint met contact. So, let´s meet up first: https://gripopgezondheid.nl/agenda/

 

Lynn Hogendoorn

Mijn oog viel op een artikel in De Psycholoog van Wilmar Schaufeli over burn-out.

Hij ergerde zich over allerlei uitspraken over burn-out waar geen wetenschappelijke evidentie voor is.

´Veel onderzoek en weinig antwoorden, dat zou men de paradox van het onderzoek naar burn-out kunnen noemen´.

Wilmar B. Schaufeli (1953) is een Nederlands arbeids- en organisatiepsycholoog, klinisch psycholoog en hoogleraar aan de Vakgroep Sociale- Organisatie- en Gezondheidspsychologie van de Universiteit Utrecht en hoogleraar aan de KU Leuven.
In 2019 werd hij benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau.

De heer Schaufeli is niet de minste.
Hij heeft dan ook met zijn team veel onderzoek gedaan naar het fenomeen burn-out.

Het artikel trapt af met dat er verschillende opvattingen over burn-out bestaan en geleerden het er niet over eens zijn.

Burn-out komt niet voor als diagnose in de DSM-5, Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders, een handboek dat als de standaard dient in de psychiatrische diagnostiek.

Daarmee is burn-out geen erkende psychiatrische stoornis.

Wel zijn vriend en vijand het erover eens dat het om een mentale uitputtingsstoornis gaat.

Ook bij mij gaf de Arboarts indertijd aan: een burn-out staat niet in het DSM-handboek. Hij rapporteerde mijn klachten aan het bedrijf derhalve als burn-outachtig.

In de volksmond worden burn-out en depressie met het grootste gemak in één adem genoemd.

Het is echter niet hetzelfde. Depressie is een stemmingsstoornis, geen uitputtingsstoornis zoals een burn-out.

Criteria voor (klinische) depressie zijn overigens wèl terug te vinden in dat DSM-5 handboek.

Bij gebrek aan een definitie of criterium voor burn-out, is het lastig onderzoek doen.

Dat neemt niet weg dat er wel veel praktisch onderzoek gedaan is naar vooral burn-outachtige klachten.

En dus niet op burn-out als gediagnosticeerde stoornis.

Allemaal leuk en wel, denk je misschien. Kan mij het bommen, een burn-outdiagnose of burn-outklachten. Ik weet toch hoe belabberd ik mij voel?

Toch zit ´em daar nou nèt de kneep.

Het ontbreken van criteria maakt burn-out voor reguliere artsen zo lastig om te behandelen.

Wat ik dan vervolgens veel in de praktijk zie, is dat degenen met burn-outklachten ´behandeld´ worden met medicatie voor depressie.

Antidepressiva op onjuiste indicatie, omschrijft Dick Bijl dat. Die dáár weer een boek over schreef (´Antidepressiva en depressie´).

Maar… zonder bijwerking, geen werking van een medicijn.

Antidepressiva zijn overigens geen geneesmiddel. Je geneest niet van de depressie met antidepressiva, je klachten worden alleen verlicht. Je kunt echter wel die bijwerkingen ervaren.

En dat is precies de reden dat men bij mij aanklopt: ze willen eerst van die bijwerkingen af.

Het liefst daarna ook helemaal van die anti-depressiva, en zelfs eventuele slaapmedicatie. Waarvan men al gemerkt heeft dat het nog niet zo eenvoudig is die af te bouwen…

Of dat niet vlot met een natuurlijk middel kan?

Was het maar zo eenvoudig.

Een ´natuurlijk´ middel heeft net zo goed een werking. Anders hoefde jet het niet te nemen, toch?

Maar die werking kan soms een zeer ongewenste reactie geven in combinatie met medicatie.

Dat wil niet zeggen dat er niets te doen valt aan die burn-outklachten. Of depressieklachten.

En ook dan leiden er weer meerdere wegen naar Rome.

Een one size fits all antwoord, heb ik nu hier zo uiteraard ook niet.

Ik kan je wel een prima, stabiel fundament aanreiken voor je vitaliteit. Waardoor je niet alleen meer opties krijgt, maar daardoor ook andere keuzes kunt maken.

Desnoods al dan niet tijdelijk met medicatie. Ik sleutel allerminst aan wat een arts je voorgeschreven heeft, noch ga ik op diens stoel zitten.

Ik reik je wel oplossingen aan om blijven mentaal, fysiek en business fit te zijn.

Die je weer regie geven.

Controle, zo je wilt.

Ooit een zebra met een burn-out gezien? Een gazelle met een depressie? Nou dan!

So, let´s meet-up: https://gripopgezondheid.nl/product/half-uurtje-gesprek/

 

Lynn Hogendoorn

Een paar jaar geleden kwamen we terug van vakantie.

In de deur van de garage hingen de huissleutels. Ai, een inbraak.

De inbrekers zelf hadden geconstateerd dat wij er geruime tijd niet waren. Dus die hadden in betrekkelijke rust het huis doorzocht. En blijkbaar stilletjes, geen buuf die wat gehoord had.

Werkelijk alles was overhoop gehaald.

A.L.L.E.S.

Van wijnkelder tot zolder. De inhoud van alle kasten lag op de vloer ervoor of er ergens in de buurt van.

Het eerste wat ik dacht, was: ´Blij dat ik niet thuis was´.

Je zal van die gasten tegenkomen in je eigen hut.
Vooral als je slaapt.

Nadat ik vervolgens dacht: ´Wat heeft een mens een hoop troep´, bekroop mij een unheimisch gevoel dat er handen van totaal onbekenden aan die spullen had gezeten. Brrr.

Toen bij nadere inspectie bleek dat de enige paar sieraden die ik had gekregen van mijn opa en oma ook foetsie waren, werd ik pas écht kwaad.

Hallo adrenaline.

En de alarmcentrale van het fight-or-flight-stresscentrum ging aan. Heet ook wel de HPA-as (leef je uit op Google-is-my-best-friend).

Prima systeem dat stresshormonen hun ding doen als je lichaam onder bedreiging is. Alleen schoot het nu zijn doel voorbij.

Niet alleen had de stressrespons op dat moment geen enkel nut meer. De ervaring an sich bleef echter veel langer nazinderen.

De weken erna kon ik namelijk niet goed meer slapen. Dûh; mijn hersenen bleven waakzaam. Stel je voor dat er zo´n gast kwam terwijl ik sliep?

Dag korte-termijn-adrenaline, hello langere-termijn-cortisol.

Mijn grijze massa ging gewoon minder diep slapen opdat ze elk geluid van nieuw gevaar direct waarnemen én kunnen reageren.

Dat gaf dus weer ander gedoe.

Minder diep slapen, is weer minder aanmaak van specifieke hormonen die de boel tot rust brengen, ontstekingen remmen en zo.

En dus overdag allerlei vage lichamelijke klachten. Moeheid met stip op één. Eten om meer energie te krijgen hielp niet, want die spijsvertering ging juist steeds meer op z´n gat liggen.

Het is geen rocket science dat je immuunsysteem ook minder gaat draaien.

Door wat voor oorzaak dan ook stress langer aanhoudt, gaat je lijf prioriteiten stellen. Daarbij staan je goed voelen, je spijsvertering en je immuunsysteem optimaal laten draaien niet bovenaan.

Nee, je moet immers kunnen vechten of vluchten.

In ancient times, was dit alles een zeer effectieve methode.

Ook in de hersenen bevinden zich stresshormonen, zoals glucocorticoïden. En die doen in die zin hun ding dat ze ervoor zorgen dat een pittige emotionele ervaring makkelijker blijft hangen in het geheugen.

Immers, wat bedreigend is, kan maar beter goed onthouden worden.

Lekker slapen vind ik een heerlijk. En nu dat al te lang niet lukte, werd het tijd om in te grijpen.

Een inbraak was één ding.

Niet goed meer kúnnen slapen was een heel ander ding. Daarmee zou ik ook vatbaarder worden voor ziektes met een immuunsysteem op een laag pitje.

In dit voorbeeld werd die hele stresscirkel doorbroken door de aanleg van een alarmsysteem.

En zelfs toen duurde het nog wel even voordat ik weer écht goed kon slapen…

Afhankelijk van een gebeurtenis, of zelfs meerdere, kan dat dat dus je hele doen en laten, je hele denken blijven beïnvloeden.

De Amerikaanse psychiaters Holmes en Rahe ontwikkelden daartoe de Stress Schaal.

Het duo bestudeerde in de jaren zestig duizenden ziektegeschiedenissen om te onderzoeken of stressvolle gebeurtenissen aan de ziekte konden hebben bijgedragen.
Het antwoord bleek ´ja´.

Aan de hand hiervan stelden ze een lijst samen met 43 meer of minder ingrijpende levensgebeurtenissen, waaraan ze ´stresspunten´ toekenden. Deze lijst is later ook op andere manieren onderzocht en bevestigd.

Het opmerkelijke ervan is dat het dus om de kans op ziekte gaat in het jaar ná de gebeurtenis.

Keiharde wetenschap? Nope. Toch heeft de schaal ook in deze tijd nog altijd een prima indicatieve waarde.

See for yourself of het je aan het denken zet voor wat betreft jouw gezondheidstaks: https://gripopgezondheid.nl/wp-content/uploads/Holmes-en-Rahe-Stress-schaal.pdf

 

Lynn Hogendoorn

Avila beach.

Waar het zeewater van azuurblauw tot diep, donker koningsblauw gaat.

Ook al was het niet helemaal een natuurlijk strand, het was míjn favoriete strand op Curaçao.

Toen.

En nu.

Op Mario indertijd na.

Die stond achter de cocktailbar bij het Avila beach hotel. Na een grondige renovatie een resort inmiddels.

Enniewees, ik gokte dat hij uit Zuid- of Midden-Amerika kwam. Zij Spaans was vele malen beter dan de lokale taal: het Papiamentu.

Ravenzwart golvend haar. Niet al te groot van stuk, met een matig gezet postuur. Ik zag hem voor mijn geestesoog niet vlot een tango dansen.

Maar veel erger nog: hij had altijd een humeur om op te schieten.

Op superwarme dagen, in orkaantijd als de wind weg valt op de Benedenwindse Eilanden, verzamelde ik toch al mijn moed om hem om water te vragen. Met ijsklontjes.

Gewoon water wordt op Curaçao gedestilleerd uit zeewater. Nou ja, ´gewoon´. Water is om die reden daar ongeveer even duur als gas hier in Nederland.

Dat water is namelijk goddelijk van smaak. Erg zacht ook. Geen kalk in te bekennen.

Op Curaçao water uit de kraan drinken, is gewoon geen straf.

Vooropgesteld dat er een kraan ís.

Maar er was geen kraan waar je bij kon op Avila beach.

Alleen achter de bar. Bij Sjaggie Mario dus.

Ik probeerde hem dus eerst milder te stemmen door eerst een ijsje bij hem te kopen. Een Temptee.

Vergeleken bij nu was dat toen een mega-ieniemini magnum. Zonder nootjes of ander gewauwel.

Het hielp niks.

Met een Spaanse vloek en zijn hand gebaarde hij je weg te gaan van zijn bar. Beetje rapido hè. Zonder je verder een blik waardig te keuren.

Jaren later kwam ik hem nog eens tegen. Als jong volwassene aan diezelfde bar. Het ijsje was inmiddels ingeruild voor een alcoholische versnapering, een heuse cocktail.

Hij verraste mij. Doordat hij nog steeds even humeurig bleek als altijd.

Dus niet alleen in mijn herinnering van toen. Terwijl ik dacht dat hij puur een hekel aan kinderen. Tuullijk, ook vanwege dat gebedel om dat gratis water.

Maar het was meer. Hij wás inmiddels gewoon een grumpy old man.

Al zal ik nooit weten hoe dat zo gekomen is.

Punt is dat korte lontjes, verlies van motivatie, focus, daadkracht, stressbestendigheid, een verstoorde pijnbeheersing, afname van emotionele veerkracht tot aan depressieve gevoelens niet zomaar kenmerken van een persoonlijkheid zijn.

Het zijn slechts een aantal kenmerken van een verstoorde neurotransmitter functionaliteit!

En een hopelijk meer tot de verbeelding sprekend woord voor neurotransmitters, zijn brein- of gelukshormonen.

In ons zenuwstelsel functioneren verscheidene van dat soort hormoonboodschappers. Met als belangrijkste taak: communicatie met en tussen tal van lichaamssystemen. En die communicatie varieert van gedrag, denken en voelen, tot aan het immuunsysteem, het endocriene systeem (de nieren & klieren) en je bewegingsapparaat.

Dan gaat het over de basis gelukshormonen dopamine, acetylcholine, gaba en serotonine. Waarbij uiteraard elk gelukshormoon een specifiek uitwerking heeft en daarmee een directe invloed heeft op je dagelijks functioneren.

Als om wat voor reden dan ook je stressreactie ´aan´ staat, dan gaat je lijf de noodzaak voor gelukshormonen afbouwen. Je lichaam kan niet alles tegelijk, dus je hersenen gaan keuzes maken.

Om het belangrijkste in de lucht te houden, zoals hersenen, hart, spieren. Je helemaal zen en gelukkig voelen, heeft dan niet de hoogste prioriteit. Overleven gaat voor alles.

Het is daarom niet voor niets dat je aan de verminderde gelukshormonen als eerste kunt merken dat je lijf inmiddels chronische stress ervaart. Kunst is dat te achterhalen én te fixen.

Wat als Mario had geweten dat je dat kunt (laten) testen? En je tekorten op vrij eenvoudige wijze kunt aanvullen?

Want kínderen-aan-het-strand afsnauwen… het hoeft écht niet.

Het begint allemaal met de uitslag van jouw test, waarna we dit weer kunnen fixen: https://gripopgezondheid.nl/product/consultcall-van-een-uur/

 

Lynn Hogendoorn

Intuïtief eten.

Amper een week geleden schreef Juglen Zwaan er een blog over. Over 10 basisvoorwaarden die als leidraad kunnen dienen bij het intuïtief eten.

Ik dacht: ´Ut sal allemaal wel.´

Maar toen ook het NRC de dag erop er een artikel aan wijdde, dacht ik: ´Ja, en nou is het genoeg.´

Ik kon er niet meer tegen. Tegen beweringen die niet kloppen. Vanuit je lijf bezien dan.

Om mijn irritatie wat te kanaliseren, schrijf ik er nu maar over.

Aanleiding voor blog en NRC-artikel vormde in dit geval het boek ´Intuïtief eten´ van de diëtisten Evelyn Tribole en Elyse Resch.

Die stroming dateert overigens al van 1995. Niets nieuws onder de zon.

Het idee achter dit anti-dieet is om niet naar de kilo’s te犀利士
kijken, maar te letten op de signalen van je lichaam.

Dus eten wanneer je honger hebt en stoppen wanneer je voldaan bent.

Klinkt logisch, toch?

Maar wat nou als die ´signalen´ niet kloppen? Of het überhaupt niet doen? Omdat je bijvoorbeeld kneiter resistent bent.

Je lijf heeft geen oogjes. Dus dat ´kijkt´ via signalen van interne feedback-lussen in het bloed (hormonen) of zenuwstelsel (neurotransmitters).

Hormonen die in dit voorbeeld vooral honger en verzadiging regelen, zijn respectievelijk ghreline en leptine.

Nu gaat het niet alleen om dát je eet, maar ook om wát je eet.

Carola van Bemmelen omschrijft je oerbrein als de CEO van je eetgedrag. En je oerbrein heeft maar één regel: als er eten is, eet dan zoveel mogelijk én kies voor eten dat een hoge beloning geeft in je brein (lees: des te meer suikers, vetten en smaakstoffen het bevat, des te beter).

Kortom, als de voedingsindustrie de bestanddelen van ons voedsel eenmaal heeft gescheiden en bewerkt, gaat het mis. Je lijf is niet ontworpen om suikerrijk en vezelloos te eten.

De natuur is slimmer dan het bedrijfsleven, want we zijn gemaakt op ruw, onbewerkt, natuurlijk, uitgebalanceerd voedsel.

Dat ge-tweak aan onze voeding, rotzooit helaas met onze ´interne ogen´. Feedback-lussen dus.

Er komt dan onjuist feedback vanwege die hormonale disbalansen, ook neuronaal. Zo ook bijvoorbeeld van je beloningssysteem.

Zo bestaat er zoiets als intrinsieke en extrinsieke beloning. Die beloning geeft namelijk motivatie voor een volgende keer.

Die intrinsieke beloning doe je zelf. Het lúkken van iets, levert een intrinsieke beloning op. Een goed gevoel dus.

De extrinsieke beloning komt van buiten. Daarvoor heb je mensen of dingen nodig. Bij mensen kun je denken aan waardering of een compliment. Bij dingen kan het gaan om iets wat je tot je neemt (gebakje, wijntje, sigaret) of waarmee je jezelf beloont (nieuw schoenen).

Een intrinsieke beloning blijft het langst hangen en draagt enorm bij aan je geluksgevoel.

Een menselijke beloning hangt veel minder lang, maar draagt nog bij aan je geluksgevoel. En een ding-beloning levert geen bijdrage aan je geluksgevoel. Het piekt wel lekker: je voelt heel veel beloning. Maar het dooft ook weer snel uit. Vaak verwacht je echter wel dat een ding-beloning bijdraagt aan je geluksgevoel.

Kortom, je verwacht bij alles wat lukt dus een beloningsgevoel: een effect van dopamine én GABA.

Het punt is: continue vrijzetting, altijd maar hetzelfde, geeft resistentie.

Dat kennen we voornamelijk van insulineresistentie. Maar je kunt ook leptineresistent zijn. En dopamineresistent. GABA-resistent.

Dus je doet iets, het is gelukt en daarmee verwacht je een intrinsiek beloningsgevoel. Die volgt dan door die resistentie helaas niet. Je systeem (lijf) zet je dan echter wel in de Zoek!-stand naar iets wat je alsnog een goed gevoel geeft. Want. Je. Wilt. Die. Beloning.

Met name beloningen die dan van buitenaf komen, doen dat. Suiker, drank, drugs etc. geven even veel vrijzetting. Met steeds kortdurender effect.

Heel simpel gezegd: een resistentie lokt verslaving uit. Je gaat eenvoudigweg ándere, externe beloningsbronnen zoeken om je goed te voelen. En dat is geen konijnenbont met sla hè.

Dit is precies waarom intuïtief eten niet werkt bij resistentie.

Het is van mij natuurlijk één ding om dat aan te geven. Dus ik geef je ook twee voorbeelden van wat je dan anders kunt doen. Om weer niet-resistent te worden.

Vermijd qua voeding belonend eten. Bij volwaardige voeding denk je in de trant van: eiwitten zijn beter dan zetmeel, onbewerkt is beter dan bewerkt, groente is beter dan fruit en gemineraliseerd water is beter dan overige dranken.

Je beloningssysteem is het snelst werkende anti-stresssysteem van je lijf. Dus je kunt ook een reset van dat systeem doen door het enzym DPP-IV: https://gripopgezondheid.nl/product/vitakruid-dpp-iv-ultimate-eiwitsplitsende-enzymen/

 

Lynn Hogendoorn

Vakantietijd. Geen aanrader om aan ´promotie´ te doen. Wat voor glans heeft stijgen op de carrièreladder als niemand dat opmerkt? Niet dat het wat uitgemaakt zou hebben. Want ik liep reeds op mijn laatste benen. Achteraf deed ik raar bij de Ikea, heel toepasselijk tijdens de Plundra-weken. Daar stond ik, voor de afvalbakjes. Mijn oude was gesneuveld en er moest een nieuwe komen. Hoe moeilijk kan dat zijn? Maar ik durfde niet te kiezen tussen glimmend chroom of frisgroen. Chroom. Groen. Chroom. “Mijn God, wat is dat moeilijk”, wanhoopte ik. De paniek sloeg toe. Groen. Chroom. Groen. Hyperventilerend koos ik een Ferrarirode, bereikte in een waas de kassa en vluchtte het parkeerterrein op, de afvalbak achteloos onder mijn arm. In de auto, met de dokter Vogel Passieflora Onzindruppels onder mijn tong, werd ik weer rustig. Inmiddels kon ik al niet zonder de uitgeknepen planten van de zelfbenoemde toverdokter. Psychisch dan, hè. Fysiek deed het niets meer. Alsof je een rattenplaag bestrijdt met diervriendelijke, lieve muizenvalletjes. De afvalbak was achteraf het symbool van een sluimerende mentale catastrofe. Ik had gekozen voor Ferrarirood; de kleur van gevaar.

Het begin van het hoofdstuk ´Noodsignalen´ uit mijn boek ´De kleur van gevaar´.

Ik moet er nog altijd aan terug denken als een ondernemer, high performer of iemand met een veeleisende baan tegen mij zegt: ´Nee hoor, ik heb geen last van stress!´

Want die hebben geen stress hè.

Hooguit hebben ze het wat druk.

I get it.

What´s in a name.

Bij de woorden chronische stress of burn-out denken mensen al gauw aan psychische problemen. En dus eindeloos gegraaf in het verleden in sessies bij de psycholoog. En dat roept zeer onprettige gevoelens op.

En de reactie is dan vrijwel dezelfde als die van Lambik in Suske en Wiske: IIEEEK! Wegwezen, waarbij z´n bolhoedje ook een halve meter van z´n hoofd springt.

Je zou je om minder uit de voeten kunnen maken.

Hoe je het ook noemt, de vraag waar het om draait, is deze.

Ben je je bewust van de risico´s die langdurige (werk)druk met zich meebrengen?

Stressmanagement is feitelijk weinig meer dan risicomanagement.

Ondanks dit science fiction tijdperk waarin we leven, hebben we nog steeds stone age genen.

En het ´protocol´ van die stenen-tijdperk-genen bij gevaar is voor je lijf eenvoudigweg: stress-reactie aan! Via de stresshormonen adrenaline en cortisol.

Of dat gevaar nou van buitenaf via je zintuigen, of van binnenuit via je gedachten of feedback uit je lijf komt maakt niets uit.

Een oeroud systeem treedt in werking, omdat overleven nu eenmaal voorrang boven alles krijgt.

Zo bezien is stress veel meer een lichamelijke reactie op mogelijk gevaar dan een psychisch probleem.

Voor je lijf maakt het niet uit of het ´echt´ of ´ingebeeld´ gevaar is.

Zo lang dat (vermeende) gevaar er is, blijft ook je stress-protocol gelden. Zodat je je van het gevaar gaat afwenden, door te vechten of te vluchten.

Duurt dit te lang, dan kan dat de opmaat zijn naar veel vervelende klachten.

Dat kun je vervolgens herkennen aan verschillende, gekke klachten in je lichamelijke stelsels. Voorbeelden van stelsels zijn bijvoorbeeld ademhaling, spijsvertering en afweer.

Als je klachten ontwikkelt in één of meerdere stelsels, dan is dat een signaal dat de onderliggende oorzaak chronische stress is.

Nu bestaat stressloos leven niet. Geen nood, want we zijn gebouwd voor kortdurende stress. Denk: presentatie die je gaat geven. Presentatie klaar, stress klaar.

Langdurige stress gaat echter andere systemen in je lijf onderdrukken. De effecten daarvan kun je bijtijds al meten.

Met een fysieke APK.

En daarmee kun je veel gedoe voorkomen. Of enorm beperken.

Waarom zou je wel je auto voor een APK-keuring wegbrengen, maar niet zelf regelmatig checken hoe het er met je vitaliteit voor staat?

Het lijkt nu zo´n geinig stukje in mijn boek. Indertijd was ik mij er niet bewust van dat vitaliteit geen vanzelfsprekendheid is. Inmiddels weet ik dat je niet ziek hoeft te zijn om beter te worden.

Stress mag dan een stiekeme sloper zijn en daardoor ook veel schadelijker dan de meeste mensen weten.

Tegelijk is er ook veel meer aan te doen dan we denken.

En veel makkelijker.

Eerst verder over lezen? By all means, go on. I won´t tell a soul: https://gripopgezondheid.nl/de-kleur-van-gevaar/

 

Lynn Hogendoorn

´Wat kost dat?´, vraagt de ondernemer die uiteraard op gepaste afstand schuin tegenover mij zit.

Een live meeting, die we op zijn verzoek hebben.

Het waren nu toch wel erg veel stressklachten. En het risico op uitval werd te groot. Dat kon hij zich niet veroorloven in zijn business.

Ik noem de prijs van de door mij geadviseerde testen, support en optimale voedingsstoffen. Onderdelen van de Stressologie methode.

Hij vervolgt met de retorische vraag: ´Is dat niet een beetje prijzig?´

Ik zet twee potjes voor hem neer. Met inhoud, maar zonder label, etiket of enige andere vorm van herkenning.

´Deze twee potjes bevatten geconcentreerde voedingsstoffen die je vrijwel overal kunt kopen. De ene bevat natuurlijke geconcentreerde voedingsstoffen. En de andere synthetische.´

Mijn vraag aan hem was vervolgens: ´Kun jij het verschil ertussen zien, ruiken, proeven?´

Hij bekeek de potjes, nam uit beiden een capsule en maakte die ook beiden open. Rook er aan, maar proefde niet.

Bij één van de capsules zei hij stellig: ´Dát is de natuurlijke vorm.´

´Ben je daar zeker genoeg van om dat een paar maanden te slikken om van je klachten af te komen?´

Je kon een speld horen vallen.

En dat terwijl ik in de praktijk een vloerkleed heb liggen.

´Okay, je hebt je punt gemaakt.´

Helaas is de praktijk dat ook ondernemers deze beslissing regelmatig moeten nemen. Ze zijn zich daar alleen helemaal niet bewust van.

Als burger zijn we natuurlijk allemaal wereldverbeteraars. Met niets dan het beste voor de ander en onszelf. Maar als consument telt onze portemonnee. Waarbij slechts prijs het Leitmotiv vormt.

De vraag of je met natuuridentieke suppletie je stressbestendigheid kunt verhogen én van je stressklachten afkomt, krijg ik zelden.

Nu moet iedereen voor zichzelf bepalen wat hij (of zij) voor zijn (of haar) gezondheid doet.

Een van de mogelijkheden is om aan de slag te gaan met het verlagen van je stressoren, of stressprikkels.

Een andere mogelijkheid is je stresssysteem zelf een boost te geven (of nog beter: je gaat met beide aan de slag).

Hiermee verbeter jij niet alleen je stressbestendigheid, maar ga je ook van-druk-naar-geluk.

Dus.

Áls je het mij vraagt, dan doe ik je uiteraard een aanbeveling. Op basis van je testuitslagen. Een biochemisch advies dat overeenkomt met de meest natuurlijke vorm.

Waardoor het voor het lichaam herkenbaar is, opgenomen kan worden en geen belastend effect geeft.

Kortom, met dat wat je lijf nodig heeft om weer in balans te komen. En dus ook weer gelukshormonen aan te gaan maken.

Waardoor jij je veel beter gaat voelen.

Rustiger.

Gelukkiger zelfs.

Naast dat je immuunsysteem een boost krijgt.

Natuuridentieke, geconcentreerde voedingsstoffen versnellen eenvoudigweg het herstel van je hormoonbalans. Ook op het gebied van je stress levels.

Pas je gaandeweg je leefstijl ook nog aan, dan kun je met veel van die specifieke stoffen na een aantal maanden stoppen.

Oh ja, en dan nog even dit: 11 miljoen verzuimdagen zijn werkstress gerelateerd. Inmiddels zijn de bijbehorende kosten opgelopen tot meer dan een stunning 3 miljard euro in Nederland. (*)

Wil je daar niet aan meedoen, dan doe je er dus goed aan de risico´s van de gevolgen van stress te voorkomen of tot een minimum te beperken. Zie het als ´Zen en de Kunst van het dagelijks stressonderhoud´, net zoals het poetsen van je tanden.

De investering die je daarvoor doet, valt in het niet bij de kosten van langduriger uitval.

Laat gerust wat het je ópbrengt je Leitmotiv zijn, in plaats van wat het je kost. En maak vandaag nog werk van je stress:
https://gripopgezondheid.nl/product/consultcall-van-een-uur/

 

Lynn Hogendoorn

(*) Download de factsheet 2020 van de TNO, Monitor arbeid in Nederland.

Pipa.

De geuzennaam van mijn pijp rokende vader op Curaçao.

Ik kan zijn favoriete tabak, Amphora rood, nog altijd ruiken. Fris en fruitig tegelijk.

Pijp roken was niet zijn enige favoriete bezigheid.

Het huis waar we het langst gewoond hebben op de Blenchiweg, had naar mijn idee een grote koraal (tuin), met een aanzienlijk aantal fruitbomen en ander bloeiend gesnor.

In mijn herinnering stond dat ook allemaal altijd in bloei.

Van de vuurrode flamboyant, tot de wit-roze huizenhoge oleander.

Naast al dat fruit.

Kenepa.

Zuurzak.

Limoenchi.

Tamarinde.

Mango. Inclusief boomhut.

De tuin was ook groot genoeg om er paardenstallen in te huizen. Indertijd dé hobby van mijn zus.

Maar ja, die paarden produceren mest. Dus wat moet je daarmee?

Daar had mijn vader wel een antwoord op.

Hij liet een put slaan om grondwater te onttrekken. En ging een soort loopgraaf om alle bomen heen graven.

Iedere ochtend stond hij in alle vroegte op om die mest in die loopgraven te werken. En dat vervolgens te drenken in water.

Het ritueel werd ´s avonds voor het donker herhaald, als het kon.

Ergo, een fruittekort was bij ons thuis geen issue.

Evenmin van alles wat er ín dat fruit aan voedingsstoffen zat.

Vitamine D door de zon en jodium uit de zee hadden we al genoeg op het eiland. En daar kwam dan gratis en voor nop vitamine C uit eigen tuin bij.

Wat ik toen nog niet wist, is dat mensen anders dan dieren zelf geen vitamine C meer kunnen aanmaken.

Door mutatie van een bepaald gen. En dat is weer uit oogpunt van een evolutionair voordeel.

Dat zit zo.

Overdag maak je urinezuur aan. Gewoon een stofwisselingsproduct dus. Enerzijds door van oudsher te bewegen. En anderzijds door tegenwoordig fabrieksmatige fructose binnen te krijgen.

Dat urinezuur zou je dan kunnen afbreken als je zelf vitamine C aan zou kunnen maken. Ware het niet dat die mutatie van dat gen dat verhinderd. Om de volgende reden.

Want nou was heel vroegûh, pak ´em beet 10.000 jaar geleden, vooral kalium erg voorhanden. En natrium niet of nauwelijks.

En je weet dat natrium bloeddruk verhógend is.

Dus wat urinezuur doet, is die bloeddruk toch wat kúnnen verhogen in een zoutarme situatie in een acute stressreactie. Prima evolutionair voordeel.

Dat gemuteerde gen had alleen niet gerekend op de 21^ste eeuw.

Waarin niet alleen natrium maar ook fructose overvloedig verwerkt is in allerhande voedingsmiddelen. Fructose is zo aantrekkelijk omdat het een enorme zoetkracht heeft.

Verhoogd urinezuur én natrium in de bloedbaan hebben, gaat echt gedoe geven. Een voorbeeld hiervan is een chronisch verhoogde bloeddruk. Of problemen met ontstekingen, zoals jicht.

Daarnaast vermindert die hoge zoetkracht van fructose je leptinegevoeligheid (verzadiging). Waardoor je er van door blijft eten. Helaas raakt je lever daar weer van uitgeput. Resulterend in een energietekort.

Enfin, neem je nou die vitamine C in, dan kun je dus in ieder geval dat urinezuur afbreken. En weet je daarnaast ook nog zo veel mogelijk natrium en bewerkte fructose te vermijden, dan ben je helemaal spekkoper.

Buiten dat je natuurlijk al weet dat vitamine C je weerstand verhoogt. Maar wist je ook dat het molecuul daarvan lijkt op een suikermolecuul? En dat het dus handig is om geen suiker te eten als je vitamine C inneemt voor een betere opname van die laatste…

Allemaal redenen waarom het best een idee is om dagelijks die vitamine C binnen zien te krijgen.

Maar neem dat niet van mij aan. Test het gewoon zelf. In de meest ongekunstelde vorm: https://www.mattisson.nl/absolute-amla-berry-extract-500mg-capsules

 

Lynn Hogendoorn

Vorige week was er een neurohacker in the Clubhouse room.

Wekelijks heb ik het daarin met een mede-Stressoloog over allerlei zaken rond de methode Stressologie.

De keer ging dat over nootropics, oftewel brein boosters.

Dat laatste is niet direct te herleiden naar waar de naam voor staat. Toch is de betekenis relatief eenvoudig.

Het woord bestaat namelijk uit de twee Griekse woorden noot (geest) en trepein (verbuigen). Een stof dus die de geest helpt verbuigen of verruimen naar een sterk ondersteund niveau.

In Nederland nog relatief onbekend. Maar het zal weinig verbazing wekken dat ze zeer populair zijn in Sillicon Valley. Gegeven de hoeveelheid informatie en prikkels die op werknemers afkomen bij de technologiebedrijven.

Dan helpen nootropics bij beter focus behouden en presteren. Met andere woorden: cognitieve aspecten kun je ondersteunen met natuurlijke middelen, zonder de bijwerkingen. En in plaats van reguliere medicatie.

What´s not to like?

Nootropics zijn er in soorten en maten.

De dopaminerge nootropic remt de afbraak van de neurotransmitter dopamine. Deze signaalstof is immers betrokken bij functies als aandacht en beloning.

Ook serotonerge nootropics remmen afbraak. In dit geval van de signaalstof serotonine, die met name betrokken is bij geheugen. Maar onder andere ook bij de regulering van stemming, zelfvertrouwen, emoties en slaap.

In de reeks neurotransmitters, zijn er tot slot nog de nootropics die werken op het GABA-systeem van de hersenen. GABA staat vooral bekend om rustgevende en kalmerende werking.

Tot slot de meer generieke groep anti-stress nootropics, of adaptogenen. Natuurlijke, geconcentreerde voedingsstoffen die je (lichaam) helpen prima om te gaan met alledaagse lichamelijke én mentale stress.

Bij de drie eerstgenoemde nootropics zijn de ingrediënten zelden precies bekend. Dat is wel helder bij de adaptogenen, die ook je stressbestendigheid verhogen. De vele biologisch actieve stoffen in deze adaptogenen maken het werkingsmechanisme complexer, maar niet minder effectief. Voorbeelden zijn ashwaganda, rhodiola en ginseng.

Dit is uiteraard geen volledig overzicht. Voortdurend zien fabrikanten en ondernemers mogelijkheden in verdienmodellen. Lees: nieuwe combinaties van nootropics.

De vraag is of je die prijzige nootropics wel zo regelmatig nodig hebt.

Je lijf doet zlef namelijk ook iets heel geinigs.

Het maakt BDNF aan, brain-derived neurotrophic factor. Vrij vertaald: Pokon-voor-je-brein.

BDNF stimuleert de groei van nieuwe hersencellen en beschermt bestaande. Het speelt dus een cruciale rol in en voor die grijze massa.

De grap is dat bewegen bij een matige intensiteit (60-80% van onze maximale hartslag) tot gevolg heeft dat je extra BDNF aanmaakt. Een van de redenen waarom blijven bewegen bij stress- en burn-outklachten een meer dan goed idee is.

Daarnaast zijn er nog veel meer zaken die helpen bij de verhoging van die BDNF.

Naast de adaptogene nootropics, gaat je grijze massa ook beter draaien door te luisteren naar muziek.

Maar ook met tijd doorbrengen in goed gezelschap, of buiten in de zon.

Blauw licht. Daglicht.

Meditaties. Visualisaties.

Intermittent fasting. Calorie restrictie.

Intermitterende koude (douche) en warmte (infrarood).

Voldoende slaapcycli van 90 minuten per nacht (gemiddeld 5 cycli).

Een heus boek lezen.

Omega-3. En PEA (palmitoylethanolamide).

Kortom, allemaal ´Pokon voor je brein´. Waarbij afwisseling hét toverwoord is voor je ´systeem´ (lijf). En met regelmatige input van goede brand- en bouwstoffen, heb je in de basis alles in huis om die BDNF te kunnen fiksen.

Daar zit ´em ook meteen de kneep. In die input. Een van de eerste zaken die er simpelweg aan gaan door en bij stress.

In dat geval kun je kort wel wat extra ondersteuning gebruiken. Waardoor ook je cognitieve output verbetert.

Weten hoe die input er voor jou specifiek uitziet? Een eerste half uurtje is een no-brainer: https://gripopgezondheid.nl/product/half-uurtje-gesprek/

 

Lynn Hogendoorn

Tante Mary woonde schuin tegenover ons op Curaçao.

Het voormalige grote, toen witte huis staat er nog. Op de hoek van de Blenchiweg.

Maar tante Mary woont er al lang niet meer.

Van haar zorgvuldig verzorgde, weelderige bloementuin is evenmin veel bewaard gebleven. Een Troepiaal-oranje fort lijkt het nu. De Troepiaal is een van de meest voorkomende en opvallende zangvogels op Curaçao, juist vanwege die oranje tekening.

Enfin, geen idee waarom ze overigens Mary heette, want ze kwam uit Indonesië. Lang geleden dan.

Ze moet zelfs toen al ver in de zestig geweest zijn. Ze liep niet alleen op blote, platte voeten. Ze schuifelde. In een van haar Indische gewaden.

Alles ritselde en klingelde aan haar, met die Indische sieraden. Nooit opdringerig, altijd bescheiden. Op mij maakte ze daarom des te meer indruk.

Tante Mary´s uitdunnende haar was ook altijd ravenzwart geverfd. Opgestoken in een soort van knot, nonchalant los met wat haarpinnetjes vastgezet.

Ook heb ik haar nooit zonder rode lippenstift en dito gelakte nagels gespot. Rood waren ook de nagels van haar schuifelende voetjes.

Zo jong als ik was, leeftijd lagere school, heb ik nooit begrepen waarom ze met norse oom Niek getrouwd was.

Want zo dol als tante Mary op kinderen was, zo weinig moest hij ervan hebben. Hoewel hij toch ruim twintig jaar jonger was. En altijd net iets te veel aandacht voor mij had dan ik wilde.

Je hoefde je overigens nooit af te vragen of tante Mary thuis was. Je ging gewoon op de keukengeuren af.

Daar drentelden in het piepkleine keukentje ook de drie cocker spaniels om haar heen. Ze liet immers per ongeluk expres wel eens een stukje vlees vallen.

Ik was de oudste van ons drieën thuis, dus ik mocht van tante Mary al bij wat meer gerechtjes helpen van haar. Voor mij was al dat snijwerk en die kruiden knippen bijna heilig. Ik glom van trots.

Wat mij echter het meest is bijgebleven, is dat zij mij leerde hoe ik karamel kon maken.

Een klusje dat nauw lette. De suiker met de toen nog echte boter kon te snel smelten. Of de verhouding was niet goed. Of ik roerde niet contant genoeg.

Met een gegarandeerd droevig eindresultaat. Keihard, verbrand óf te korrelig.

Je zou denken: niet te eten.

Maar het zoetekauw als ik toen al was, at ik het wel. No biggie.

En daarmee legde ik onbedoeld en onbewust een bodem onder mijn eetgewoonten. Nogal letterlijk een voedingsbodem. Alleen niet van het soort waar mijn lijf veel aan had. Helaas kapen suikers je brein. Of eigenlijk, je beloningscentrum (dopamine).

Dat (je) cellen léven mogelijk maken, wist ik toen allemaal nog niet. En dat je lijf uit grofweg 70 biljoen cellen bestaat, ook niet. Waarbij cellen weer biomoleculen gebruiken om te kunnen functioneren en blijven leven. Deze biomoleculen worden niet gemaakt van lucht. Maar van alles wat je eet en drinkt.

Kortom, je denken, voelen, perceptie, gedrag en ook je geluksgevoelens hebben een relatie met wat je eet.

Ik was indertijd zo gezond als een vis. Bijna letterlijk, want op zo’n eiland is er weinig anders dan zon, zee en strand.

Dan hoef je niet bezig te zijn met leefstijl en voedingsgewoonten. Je eet en drinkt wat je lekker vindt. Als het kon dus met karamelsmaakje. En verder dacht ik er niet bij na.

Ik voelde mij goed en had jaren nergens last van. Dacht ik. Tot die burn-out. Karamel was achteraf bezien nog het minst ongewone aan mijn eetpatroon.

Enfin, met die burn-out werd het de hoogste tijd om terug te gaan naar de basis.

Zo bleek het zoete verlangen meer een metafoor voor de aandacht van tante Mary. En dat valt op een andere manier op te lossen dan met zoetigheid.

In die queeste ontdekte ik ook de échte kracht van voeding. Zo verbeterde tot mijn verrassing mijn stressbestendigheid er bijvoorbeeld enorm door.

Stress zelf is immers nooit het probleem. Een overmaat aan in- of externe stress compenseert je lichaam door meer micronutriënten te gebruiken. Dat kan uiteindelijk wel leiden tot bepaalde tekorten.

Zo verbruik je bij chronische stress onder andere veel B-vitamines. Die reguleren bijvoorbeeld de cortisolrespons. En bij stress maakt je lijf dit hormoon meer aan.

Je kunt dat gelukkig ook weer omdraaien. Benieuwd naar deze vorm van reversed engineering? Een eerste aanzet kan al in een half uurtje: https://gripopgezondheid.nl/product/half-uurtje-gesprek/

 

Lynn Hogendoorn